Bogusławscy w parafii Wojków

BOGUSŁAWSCY W PARAFII WOJKÓW (województwo sieradzkie)

Mapa Davida von Gilly z lat 1802-1803. Fragment z Wojkowem

Tablica epitafijna w kościele w Wojkowie. Została odsłonięta w 2009 roku przez seniora Rodu Lecha Bogusławskiego

Ks. Janusz Nowicki podczas uroczystości odsłonięcia tablicy epitafijnej Bogusławskich w kościele w Wojkowie

Bogusławscy przed kościołem w Wojkowie po uroczystym odsłonięciu tablicy epitafijnej w 2009 roku. Stoją od lewej: Krystyna i Lech Bogusławscy, Włodzimierz Bogusławski, Wojciech Bogusławski, Krzysztof Kolasiński, Wiesław Bogusławski, Krzysztof Deutschman, Wanda Thun, Janusz Bogusławski, Krzysztof Kozłowski, Barbara Thun, Rafał Bogusławski z synem Ignacym

Górne zdjęcie - poświęcenie przez ks. Janusza Nowickiego kapliczki w Stoku Polskim na posesji Pani Marii Myszkowskiej. Dolne zdjęcie - uczestnicy uroczystości. Stoją od lewej: prof. Andrzej Grodzicki, Rafał Bogusławski z synem Ignacym, Maria Myszkowska, Janusz Bogusławski, Kornelia Bogusławska, Krzysztof Kolasiński, Ewa Kolasińska

Kapliczka w Stoku Polskim z tablicą poświęconą dziedzicom wsi

Najważniejsze fakty z dziejów rodziny, z okresu, kiedy Bogusławscy osiedleni byli na terenie parafii wojkowskiej:

1) Sierpień 1696 roku - Marcin Bogusławski, były dziedzic Wrzeszczewic bierze w posiadanie, tytułem zastawu od Michała Malskiego, wieś Włocin (z przyległymi osadami) w parafii Wojków.

2) Wrzesień 1723 roku - Andrzej Bogusławski komornik graniczny sieradzki, syn Marcina wykupuje z rąk Michała Malskiego wsie należące do parafi wojkowskiej: Włocin, Chudobę, Stelmachy, Kije, Niwę, Pęczek, Jarychy i części w Grzymaczewie za 20 tys. zł. pol.

3) W latach 1728-29 trwają waśnie i spory prawne między Bogusławskimi a sąsiadami Borzysławskimi o uczynione wzajemnie zbrojne zajazdy (zakończone wyrokami Trybunału Koronnego). W wyniku tych zajazdów poraniona zostaje Katarzyna z Gorzyńskich Bogusławska (przebite na wylot dzidą ramię i bok) oraz jej sługa Jakub Dynerowicz. Dwór Bogusławskich we Włocinie zostaje zdewastowany. Efekt zajazdów jest tragiczny również dla Borzysławskich – umiera w wyniku ran (z ręki Józefa Wężyka) Franciszek Borzysławski, dziedzic części Grzymaczewa oraz Mikołaj Markowicz, jego poddany. Przyczyną owych waśni i napaści było wejście w zboże (rosnące na polach Łukasza Borzysławskiego) koni należących do Bogusławskich, które Borzysławski zajął i zamknął w swoim folwarku.

4) Lipec 1729 roku - umiera Andrzej Bogusławski. Dziedziczą po nim majątek (wsie: Włocin, Chudobę, Stelmachy, Kije, Niwę, Pęczek, Jarychy i części w Grzymaczewie) jego dzieci zrodzone z Katarzyny Gorzyńskiej – dwie córki: Barbara i Elżbieta oraz trzej synowie: Franciszek Ksawery, Ignacy Piotr oraz Jakub.

5) Wrzesień 1729 roku – Katarzyna z Gorzyńskich, wdowa po Andrzeju Bogusławskim, wychodzi ponownie za mąż za Józefa Wężyka, dziedzica Stoku i przenosi się wraz z dziećmi Bogusławskimi do majątku męża. Dobra Włocin puszcza w dzierżawę.

6) Kwiecień 1730 roku – umiera Józef Wężyk. Owdowiała Katarzyna z Gorzyńskich 1v. Bogusławska 2v. Wężykowa zostaje usunięta z posesji w Stoku przez brata zmarłego – Dominika Wężyka, który przy okazji przywłaszcza wiele rzeczy należących do Bogusławskich między innymi: kilka skrzyń i szkatuł z cennymi przedmiotami, srebra, naczynia kryształowe i fajansowe, meble, części od karety i kolaski, wóz, malowany parawan, wielki obraz, który wisiał nad drzwiami.

7) 1734 rok - w wyniku wojny domowej o tron po Auguście II między Stanisławem Leszczyńskim i Augustem III, zniszczonych zostaje wiele wsi w woj. sieradzkim. Przyczyną tych zniszczeń są liczne przemarsze i popasy wojsk polskich, saskich i rosyjskich. Znaczne straty poniosła parafia Wojków. W 1735 roku Franciszek, Ignacy i Jakub Bogusławscy, dziedzice Włocina, skarżą się Królowi za pośrednictwem posłów o to, że żołnierze z komendy stacjonującej w Kaliszu wyrządzili im wiele krzywd i aby zaprzestano pustoszenia majątku przez wojska koronne i rosyjskie.

8) 1740 rok - Bogusławscy, dziedzice Włocina, odbierają dług (75 złotych monet ) z rąk kasztelana sieradzkiego Antoniego Mycielskiego.

9) 1756 rok - prowadzony jest proces między Bogusławskimi, dziedzicami Włocina a Marianną i Zygmuntem Kiedrowskimi o prawo do wykupienia części dóbr Włocin.

10) W latach 1769-72 Bogusławscy uczestniczą w konfederacji barskiej, broniąc wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej. Rotmistrzem jednego z oddziałów sieradzkich jest Franciszek Bogusławski. W kwietniu 1770 roku we Włocinie u Bogusławskich gości marszałek konfederacji barskiej województwa sieradzkiego Ignacy Gałecki.

11) W latach 1778-82 trwa postępowanie spadkowe po zmarłych – Katarzynie i Andrzeju Bogusławskich.

12) 1782 rok - Jakub i ks. Ignacy Piotr Bogusławski odstępują swoje działy na wsiach: Włocin, Chudoba, Stelmachy, Kije, Niwa, Pęczek, Jarychy i Grzymaczew starszemu bratu Franciszkowi Ksaweremu Bogusławskiemu.

13) 1788 rok - umiera Jakub Bogusławski, pozostawiając po sobie owdowiałą Mariannę z Chodakowskich i dzieci: Annę, Walentego, Ignacego i Antoniego Onufrego.

14) 1791 rok - w październiku, Bogusławscy poparli wyniki prac Sejmu Czteroletniego. W imieniu rodziny składa swój podpis pod dokumentem akcesyjnym na rzecz Konstytucji 3 Maja Franciszek Ksawery Bogusławski, senior Rodu. Tego roku Franciszek Ksawery Bogusławski, dziedzic Włocina procesuje się z sąsiadami z Grzymaczewa – Borzysławskimi o zwrot rzeczy i zwierząt zagrabionych jego poddanym.

15) Luty 1796 roku – umiera Franciszek Ksawery Bogusławski, chorąży wojsk koronnych. Spadłe po nim dobra w parafii wojkowskiej (wsie: Włocin, Chudobę, Stelmachy, Kije, Niwę, Pęczek, Jarychy i części w Grzymaczewie) oraz dobra Smaszków i części w Kostrzewicach dziedziczą jego dzieci: Tekla Elżbieta Mokrska, Julianna Kurcewska, Maksymilian Edward i Ludwik Bartłomiej oraz zięć płk. Józef Byszewski, wdowiec pozostały po śmierci Krystyny z Bogusławskich 1v. Łubieńskiej 2v. Byszewskiej.

16) W latach 1808-1809 Antoni Onufry Bogusławski (syn Marianny z Chodakowskich i Jakuba małżonków Bogusławskich) dzierżawi rodzinne dobra Włocin od swojego brata stryjecznego Maksymiliana Edwarda, mieszkającego w Kaliszu.

17) 1812 rok - Walenty Bogusławski (syn Marianny z Chodakowskich i Jakuba małżonków Bogusławskich) dzierżawi dobra Stok położone w parafii wojkowskiej od Marianny z Zakrzewskich Wągrowskiej. Po nim dzierżawę przejmuje jego brat Ignacy. W czerwcu 1814 roku wspomniany Ignacy Bogusławski odstępuje od dzierżawy Stoku na rzecz Franciszki z Rokossowskich Biskupskiej.

18) W kampanii napoleońskiej 1812 roku, przeciw Rosji, uczestniczy syn Maksymiliana Edwarda Bogusławskiego, dziedzica Włocina – Stanisław Bogusławski, jako porucznik 17 płk piechoty. W styczniu1813 r. awansuje do stopnia kapitana i odznaczony zostaje Krzyżem Wojskowym. W ostatnich akordach tej kampanii (początek roku 1813) uczestniczy brat Stanisława – Wojciech Bogusławski, podporucznik wojsk polskich.

19) 1814 rok - umiera Maksymilian Edward Bogusławski. Spadłe po nim dobra w parafii wojkowskiej (Włocin, części w Grzymaczewie i inne) dziedziczą jego dzieci zrodzone z Faustyny Kiedrowskiej h. Sas: Antonina 1v. Frankowska 2v. Opielińska, Joanna, Stanisław, Pacyfik Nikodem i Wojciech.

20) Maj 1817 roku - Stanisław Bogusławski, kpt wojsk polskich (syn Maksymiliana), sprzedaje zadłużony majątek Włocin wraz z sąsiednimi wsiami Alojzemu Niemojowskiemu. Wartość majątku oszacowano na 143 tys. zł. pol. z czego do rąk Bogusławskich trafia zaledwie 27 tys. zł. pol. gdyż resztę pochłonęły długi (zaciągnięte między innymi u bankiera berlińskiego Salomona Nathana).

21) W latach 1830-31 - w powstaniu listopadowym uczestniczy, w randze majora, Stanisław Bogusławski, syn Faustyny i Maksymiliana Edwarda Bogusławskich.

22) Grudzień 1847 roku - wspomniany Stanisław Bogusławski dziedziczy po zmarłej małżonce Franciszce z Rudnickich majątek Stok leżący w parafii Wojków, w skład którego wchodziły wsie: Stok, Piegonisko i Poręby.

23) Sierpień 1859 roku - umiera Stanisław Bogusławski, po którym Stok dziedziczy jego syn Jan Nepomucen.

24) Czerwiec 1860 roku - wspomniany Jan Nepomucen Bogusławski kupuje na licytacji w Kaliszu rodzinny majątek Włocin wraz z wsiami: Chudoba, Stelmachy, Kije, Niwa, Pęczek, Jarychy i częściami w Grzymaczewie za 156 tys. zł. pol. Ponadto jest właścicielem majątków: Dąbrowa Rusiecka, Zawady, Ochle, Chrusty i Czepów Dolny, w których posiadanie wszedł dzięki małżeństwu z Pauliną Niemojowską h. Wierusz, córką Ludwiki z Walewskich i Józefa Niemojowskich.

25) 1868 rok - Jan Nepomucen Bogusławski zostaje wywłaszczony z dóbr Włocin na rzecz Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.

26) 1874 rok - Jan Nepomucen Bogusławski, sprzedaje Stok (par. Wojków) wraz z Porębami i Piegoniskiem małżonkom Oppenheym.

Reasumując: Bogusławscy byli związani z parafią w Wojkowie od 1696 r. do 1874 r. czyli przez 178 lat. Żyło i umierało w tej parafii 7 pokoleń Bogusławskich!!!

Opracował: Rafał Bogusławski

Zobacz też

• Bogusławski
• Historia rodziny Bogusławskich
• Członkowie rodziny Bogusławskich
• Majątki ziemskie Bogusławskich

Bibliografia

---

• R. Bogusławski, Dobra ziemskie Ścibor-Bogusławskich w Ziemi Sieradzkiej XV - XX w., Na Sieradzkich Szlakach, 4/2007.
• Parafia Wojków