Historia rodziny Soleckich

Herb rodziny Soleckich⁴

Solecki - odwieczna szlachta polska, stara rodzina rycerska, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców), wywodząca się z miejscowości Sólca¹ (w XV i XVI w. Solec, de Solecz²), w gminie Fredropol, koło Przemyśla.

Pochodzenie rodziny Soleckich

Gniazdo Soleckich herbu Ostoja leży w ziemi przemyskiej, w gminie Fredropol. Jest to miejscowość Sólca (dawniej Solec), w której znajdowała się w okresie średniowiecza żupa solna. Od nazwy tej wsi Soleccy wzięli nazwisko. Według rejestru poborowego z 1508 roku w Solcu oraz w Nowosielcach dziedziczył Ścibor Solecki, natomiast w Tyszkowicach, znajdujących się kilkanaście kilometrów na wschód od Sólcy (Solca), dziedziczyli Jan i Michał Soleccy. Pod koniec XVI w. Soleccy przenieśli się w inne rejony Rzeczpospolitej. Spotkać ich można było zwłaszcza w ziemi krakowskiej i na Wołyniu, gdzie wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja w latach: 1803 i 1821.

Soleccy herbu Ostoja wspominani są w najstarszych polskich herbarzach.

Bartosz Paprocki w swym dziele "Herby rycerstwa polskiego" pisał o Soleckich:

Soleccy na Podgórzu dom starodawny, z których jednego Adama, i Dorotę Manasterską żonę jego, wspomina epitaphium w Górze, od syna Stanisława na grobie wyciosane.

O Soleckich pisał także Kasper Niesiecki, twórca "Herbarza polskiego":

Solecki herbu Ostoja, w Krakowskiem województwie. Marcorius de Magna Solec vir doctus et nobilis. Sardyceński biskup i sufragan Krakowski od Aleksandra VI. Papieża kreowany w r. 1499. Acta Consistor. Adamowi Soleckiemu syn Stanisław z Manasterskiej spłodzony, postawił nagrobek w Górze. Jakub z Anną Morawcowną zostawił dwóch synów Krzysztofa i Jana, Krzysztofa żona Justymentowna, Jana Dembińska, obadwa w potomstwie szczęśliwi. Jan Solecki 1650. pojął Ludwikę Minorownę Ligęziankę córkę pułkownika. Paneg. Koniunkcja szczęśliwa. W zakonie naszym był Jędrzej Solecki, umarł 1737. w Bydgoszczy. Mikołaj Solecki w roku 1565. pod Kirempe w okazji z Szwedami, pierwszy z swoją chorągwią na nieprzyjaciela natarł, tak szczęśliwie, że do wygranej naszych wielkim był początkiem, w nagrodę którego dzieła, wziął niektóre grunta w Żmudzi od Króla. Biel. f. 618. N. Solecki w r. 1606. za Dymitrem wojując Moskwę, zginął na stolicy. Petric. lib. 2. Histor. Piotr w ziemi Gostyńskiej 1670. Jędrzej w Sandomierskiem 1697.

Znani przedstawiciele rodziny Soleckich

• Jan Solecki (zm. ok. 1480) – dziedzic części Lisowa i jeden z kolatorów tamtejszego kościoła wg Jana Długosza³.
• Ścibor Solecki (zm. po 1508) – dziedzic Solca i Nowosielec pod Przemyślem.
• Jan Solecki (zm. po 1508) – dziedzic dóbr ziemskich w Tyszkowicach (obecnie na Ukrainie).
• Michał Solecki (zm. po 1508) – dziedzic dóbr ziemskich w Tyszkowicach (obecnie na Ukrainie).
• Andrzej (Jędrzej) Solecki (1662–1737) – zakonnik SJ, misjonarz w Międzyrzeczu, Jabłonowie i Siekierkach, prefekt szkół w Malborku i Bydgoszczy. Wstąpił do zakonu jezuitów w 1685 roku w Krakowie.
• Łukasz Solecki [1] (1827–1900) – polski duchowny katolicki, biskup przemyski, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego.
• Edmund Leon Solecki (1842–1896) – budowniczy, literat.
• Leonard Solecki (1842-1915) – ksiądz, wydawca, działacz ruchu muzycznego w Galicji.
• Antoni Ostoja Solecki (1843–1917) – powstaniec styczniowy.
• Albin Ostoja-Solecki (1848–1910) – powstaniec styczniowy.
• Joachim Solecki (ur. 1887) – dzierżawca dóbr, pracował w administracji podatkowej.
• Tadeusz Leonard Albert Solecki (1891–1968) – polski architekt, urzędnik oraz wykładowca akademicki.
• Stanisław Solecki (1900–1945) – Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.
• Jadwiga Solecka z domu Grochmal (1907–1985) – Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata.
• Adam Ostoja-Solecki (1911–1995) – kapitan Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej.
• Andrzej Tadeusz Solecki [2] (1923–1994) – architekt, profesor Akademii Rolniczej w Krakowie.

• 

  Bp Łukasz Solecki. Tygodnik Ilustrowany, 1881, nr 309, s. 337.

• 

  Siedziba (w trakcie budowy) PTH we Lwowie wg proj. Tadeusza L. A. Soleckiego. Zbiory NAC.

Majątki ziemskie Soleckich

Sólca (dawniej Solec), Nowosielce (dziś Nowosiółki), Tyszkowice, Włostowice, Łyszkowice, Udórz, Zagaje.

• 

  Sólca (na mapie Sulca) i Nowosielce (na mapie Nowoszulki). Fragment mapy topograficznej Królestwa Galicji i Lodomerii z lat 1779–1783.

• 

  Tyszkowice. Fragment mapy topograficznej Królestwa Galicji i Lodomerii z lat 1779–1783.

• 

  Ścibor Solecki, właściciel Solca i Nowosielec odnotowany w 1508 r. w rejestrze poborowym. AGAD, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 79.

• 

  Jan i Michał Soleccy, właściciele Tyszkowic odnotowani w 1508 r. w rejestrze poborowym. AGAD, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 78.

Przypisy

1. AGAD, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 72, 78-79; Źródła dziejowe, t. XVIII, cz. I, s. 112, cz. II, s. 334.
2. Nazwa miejscowości pochodzi od słowa sól (we wsi była żupa solna) (partrz:Nazwy miejscowe Polski, red. B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak, Kraków 2018, t. XV, s. 100).
3. Jan Długosz nie odnotował jakim herbem pieczętował się Jan Solecki, dziedzic dóbr Lisów. Mógł to być przedstawiciel rodziny Soleckich h. Gozdawa lub Pilawa z ziemi krakowskiej (patrz: J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. II, Kraków 1864, s. 390; J. Krzepela, Rody ziemiańskie XV i XVI wieku. T. 1. Małopolskie rody ziemiańskie, Kraków 1928, s. 100).
4. F. Cezary, Koniunkcja szczęśliwa dwóch herbownych planetow, ostoje i półkozica, Kraków 1650, k. 1v.

Źródła i literatura

• J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. II, Kraków 1864, s. 390.
• B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 372.
• K. Niesiecki, Herbarz polski, Lipsk 1839–1845, t. VIII, s. 452.
• E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2007, s. 653.
• O. Chorowiec, Herbarz szlachty wołyńskiej, Radom 2012–2018, t. V, s. 377.
• Źródła dziejowe, t. XVIII, cz. I, s. 112, cz. II, s. 334.
• E. Podolski, Konsekracja Łukasza Ostoi Soleckiego, Lwów 1882.
• Nazwy miejscowe Polski, red. B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak, Kraków 2018, t. XV, s. 100.
• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, red. L. Grzebień SJ, Kraków 1996, hasło: SOLECKI.
• Polski Słownik Biograficzny, t. XL, s. 268–273.
• M. Kuczankowicz, Chorus Musarum, Kraków 1645.
• S. Makowski, Solatium Parentalium Lacrymarum, Kraków 1646.
• F. Cezary, Koniunkcja szczęśliwa dwóch herbownych planetow, ostoje i półkozica, Kraków 1650.
• A. Medyński, Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Łyczakowskim, Lwów 1937, s. 88.
• J. Krzepela, Rody ziemiańskie XV i XVI wieku. T. 1. Małopolskie rody ziemiańskie, Kraków 1928, s. 100.
• AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Rejestry poborowe woj. ruskiego, sygn. 20, k. 72, 78-79.
• DAŻO, 146/1/341, nr 22, s. 67–70; 146/1/5628, nr 1124, s. 17–18.
• Film o Jadwidze i Stanisławie Soleckich h. Ostoja, Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata [dostęp: 11.12.2024].
• Cmentarz Łyczakowski (na cmentarzu kwatera Albina i Stanisława Ostoja Soleckich) [dostęp: 11.12.2024].
• A. Krzystek, T. Krzystek, Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940–1947 [dostęp: 11.12.2024].