Historia rodziny Raczko: Różnice pomiędzy wersjami

Z Ostoya
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
(Nie pokazano 152 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
[[Plik:Ostoja labry plaszczowe malowane.jpg|120px|right|]]
+
[[Plik:English flag.png|link=History of Raczko family|20px]]
−
'''[[Raczko]]''' - stara rodzina rycerska bojarów litewskich pieczętująca się herbem Ostoja od II poł. XV wieku. Piotr Strocewicz Raczko z Połonki, [[starosta]] bielski w r. 1437, a Rafał Saczkowicz Raczko z Puczyc, [[sędzia ziemski]] bielski w r. 1470 i [[starosta]] mielnicki w r. 1484. Synowie Rafała: Bartłomiej, [[kanonik]] katedralny wileński w r. 1493, Paweł na Ruskowie, [[wojski]] ziemi bielskiej w r. 1511, Jerzy na Puczycach i Turośni, [[sędzia ziemski]] bielski w r. 1514-33 i sekretarz Zygmunta Starego I w r. 1533, Jan na Kibortyszkach, Podubisach i Ugianach w Żmudzi.
+
[[Plik:Ostoja tarcza korona1.jpg|140px|right|]]
  
−
[[Jerzy Raczko]], [[sędzia ziemski]] bielski , rycerz zacny w r. 1506 pod [http://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Kleckiem Kleckiem] „dzielności dokazował” walcząc z Tatarami przy boku [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Radziwi%C5%82%C5%82_(marsza%C5%82ek_ziemski_litewski) Jana Radziwiłła].
+
'''[[Raczko]]''' - stare rodziny [[Rycerstwo|rycerskie]] bojarów litewskich, od II poł. XV wieku szlachta w Wielkim Księstwie Litewskim, dla Rzeczpospolitej Obojga Narodów wielce zasłużona. Od I poł. XVI wieku znana na Żmudzi rodzina szlachecka pieczętująca się herbem Ostoja, początkowo na ziemi wiłkomirskiej, a następnie na wileńszczyźnie i ziemi oszmiańskiej.  
  
−
W następnych wiekach członkowie rodziny także pełnili różne funkcje państwowe, a kilku było posłami na sejmach elekcyjnych Rzeczypospolitej Obojga Narodów i byli elektorami: [http://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_IV_Waza Władysława IV],  [http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Leszczy%C5%84ski Stanisława Leszczyńskiego],  [http://pl.wikipedia.org/wiki/August_II_Mocny Augusta II] i  [http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_August_Poniatowski Stanisława Augusta]. Ponadto pieczęć Stanisława Raczko z Puczyc znajduje się przy akcie [[Unii Lubelskiej]], chociaż w treści aktu nie jest wymieniony. Z gałęzi żmudzko-litewskiej posłami ziemi żmudzkiej był elektor [http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Korybut_Wi%C5%9Bniowiecki Michała Korybuta Wiśniowieckiego], a Jakub Raczko i jego brat Antoni byli posłami [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sejm_konwokacyjny_(1764) sejmu konwokacyjnego] w 1764 r., zwołanego przed sejmem elekcyjnym.
+
=== Średniowiecze ===
 +
 
 +
Wg. opracowań historyków A. Bonieckiego z 1883 r., St. Mleczko z 1912 r., Wł. Semkowicza z 1926 r. i J. Glinki z 1960 r.:
 +
 
 +
Król Zygmunt potwierdził w 1507 r. Mikołajowi Michnowiczowi Raczkowiczowi herbu Łabędź, pisarzowi łacińskiemu i namiestnikowi szwoleńskiemu akt, którym ojciec jego nabył różne ziemie w powiecie krzemienieckim. Tenże Mikołaj, sekretarz królewski i namiestnik szwoleński, otrzymał od króla Zygmunta w 1508 roku dwudziestu służebnych ludzi. W 1515 r. był Mikołaj także marszałkiem królewskim. W 1514 r. on i brat jego, Stanisław, otrzymali puszczę grodzieńską. Mikołaj był wnukiem Raczko Tabutowicza z rodu bojara Klausucia z Wawierki.
 +
 
 +
[[Raczko Piotr Strocewicz|Piotr Strocewicz Raczko]] z Połonki herbu Zaręba, [[starosta]] bielski od r. 1447, a [[Raczko Rafał Saczkowicz|Rafał Saczkowicz Raczko]] z Puczyc herbu Gozdawa, [[sędzia ziemski]] bielski w r. 1470 i [[starosta]] mielnicki od r. 1484. Synowie Rafała: Bartłomiej, [[kanonik]] katedralny wileński w r. 1493, Paweł na Ruskowie, [[wojski]] ziemi bielskiej w r. 1511, Jerzy na Puczycach i Turośni, [[sędzia ziemski]] bielski w r. 1514-33 i sekretarz Zygmunta Starego I w r. 1533, Jan na Kibortyszkach, Podubisach i Ugianach w Żmudzi.
 +
 
 +
Wg [http://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Stryjkowski Stryjkowskiego] [[Jerzy Raczko]], [[sędzia ziemski]] bielski, założyciel Turośni, rycerz zacny w r. 1506 pod [http://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Kleckiem Kleckiem]  „dzielności dokazował” walcząc z Tatarami przy boku [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Radziwi%C5%82%C5%82_(marsza%C5%82ek_ziemski_litewski) Jana Radziwiłła].
 +
 
 +
W spisie wojska WKL w 1528 r. poza Jerzym (126 woj.), Pawłem (124 woj.) z pow. mielnickiego i bielskiego na Podlasiu oraz Janem (243 woj.) z ejragolskiego na Żmudzi, synami Rafała, występują jeszcze Raczkowicze: Januszko (50 woj.) z Miemiżek na wileńszczyźnie, Michał (88 woj.) i jego syn Stanisław (11 woj.) z Ejszyszek w pow. lidzkim oraz Dobko (240 woj.) z Wielony na Żmudzi, a także Raczkiewcze lub Raczewicze: Jakub (272 woj.) z Patumszyszek ze Żmudzi, Marcin (85 woj.) z Wysokiego Dworu k/Troków i Mis z lidzkiego w woj. wileńskim, o potomkach których niewiele wiadomo. Można założyć, że Dobko i Jakub, którzy żyli na Żmudzi, byli spokrewnieni z Piotrem Strocewiczem, ale Marcin, Michał i Mis byli z innej nieznanej rodziny Raczkowiczów być może herbu Ostoja.
 +
 
 +
Synowie Jerzego z Puczyc nie pozostawili potomków męskich i ta linia rodziny wymarła w XVI wieku. Potomkowie Pawła z Ruskowa stanowią gałąź podlaską rodziny Raczko herbu Gozdawa, która po Unii Lubelskiej znalazła się na terytorium Korony Królestwa Polskiego, a potomkowie Jana z Kibortyszek - gałąź żmudzko-litewską w WKL.
 +
 
 +
Pierwszym znanym Raczko herbu Ostoja wg. Mleczki był Masio (Mis?) z wiłkomirskiego, wiadomo, że rodziny Raczko z wywodzące się z wiłkomirskiego kilkakrotnie udowodniły szlachectwo herbu Ostoja.
 +
 
 +
Pierwsze znalezione dokumenty w których występuje nazwisko Raczko dotyczą:
 +
 
 +
- w zbiorach I. Kapicy-Milewskiego (Kapicjana) znajduje się akt odnowienia fundacji pierwszego kościoła w Ruskowie w XV wieku przez ww. Rafała Saczkowicza z żoną i synami, wg akt Konsystorza Janowskiego jest to dokument z 1473 r.,
 +
 
 +
- w zbiorach Archiwum Głównego w Warszawie znajduje się dokument z pieczęcią Jerzego Raczko z Puczyc herbu Gozdawa z 1530 r.,
 +
 
 +
- w księdze chrztów parafii Dmosin (powiat Brzeziny) znajduje się akt chrztu w 1603 r. Katarzyny, córki nieznanego historykom Aleksego Raczki i jego żony Agnieszki, a w parafii pińczowskiej - akt ślubu w 1609 r. Tomasza, syna również nieznanego Mateusza, ale obaj prawdopodobnie wywodzili się z gałęzi podlaskiej herbu Gozdawa.
 +
 
 +
=== Od Wazy do Poniatowskiego ===
 +
 
 +
W następnych wiekach członkowie rodzin Raczko pełnili różne funkcje państwowe, a kilku z gałęzi podlaskiej  było posłami na sejmach elekcyjnych Rzeczypospolitej Obojga Narodów i byli elektorami: [http://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_IV_Waza Władysława IV],  [http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Leszczy%C5%84ski Stanisława Leszczyńskiego],  [http://pl.wikipedia.org/wiki/August_II_Mocny Augusta II] i  [http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_August_Poniatowski Stanisława Augusta]. Ponadto jest informacja, że pieczęć Stanisława Raczko z Puczyc znajdowała się przy akcie [[Unii Lubelskiej]], chociaż w treści aktu nie jest on wymieniony. Z gałęzi żmudzko-litewskiej posłami ziemi żmudzkiej był Władysław, elektor [http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Korybut_Wi%C5%9Bniowiecki Michała Korybuta Wiśniowieckiego], a Jakub Raczko i jego ojciec Antoni byli posłami [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sejm_konwokacyjny_(1764) sejmu konwokacyjnego] w 1764 r., zwołanego przed sejmem elekcyjnym.
 +
 
 +
Ponadto wiadomo, że Szymon Raczko w 1627 r. razem ze stryjami Krzysztofem i Pawłem uczestniczył w sejmiku, w wyborach delegatów do sądu głównego wiłkomirskiego. Na tym sejmiku potwierdzono szlachectwo jemu i jego rodzinie.
 +
 
 +
=== Zapisani do ksiąg szlacheckich w XVIII/XIX/XX stuleciu  ===
 +
 +
W guberni wileńskiej herbu Ostoja: Ignacy z Radziejowszczyzny z synami Marcinem i Dominikiem oraz jego brat Wincenty, synowie Jakuba, wnukowie Jerzego z Chorążyc, prawnukowie Szymona (potwierdzenie szlachectwa herbu Ostoja w 1804),  Ignacy Bonifacy, Kazimierz i Wincenty z Golginiszek, synowie Antoniego, wnukowie Andrzeja z oszmiańskiego (potwierdzenie szlachectwa w 1800, 1849 i 1850), a także po Macieju synowie Wincenty i Antoni z olickiego z synami Ignacym, Kajetanem,  Leonardem i Michałem z olickiego (potwierdzenie szlachectwa w 1851).
 +
 +
W guberni kowieńskiej herbu Ostoja: potomstwo Stanisława, Jana, Macieja z Rukujży i Józefa z Powieża, synów Kazimierza, wnuków Andrzeja, prawnuków Adama Wojciecha z Miszczyny (potwierdzenie szlachectwa herbu Ostoja w 1795 i 1856).
 +
 
 +
W guberni wileńskiej prawdopodobnie herbu Ostoja: Wincenty z Okmieniszek z synami Aleksandrem, Janem, Franciszkiem i Konstantym (potwierdzenie szlachectwa w 1800 i 1850), a także Andrzej z pow. oszmiańskiego z synami Antonim, Ławrinem i Matwiejem (potwierdzenie szlachectwa w 1851).
 +
 
 +
W guberni witebskiej (herbu nieznanego): Edward, Napoleon, Józef i Władysław ze Stelmak, synowie Franciszka Dominika, syna Dominika z drysskiego, wnuka Onufrego, prawnuka Wasyla z połockiego(potwierdzenie szlachectwa w 1870 i 1905).
 +
 
 +
Wielokrotnie także inne osoby z rodzin Raczko mają podane w spisach szlachty informację o potwierdzeniu szlachectwa.
  
 
== [[Teoria pochodzenia rodziny Raczko]] ==
 
== [[Teoria pochodzenia rodziny Raczko]] ==
  
−
Korzeni z których wywodzi się rodzina Raczko herbu Ostoja należy szukać wśród przodków bojara litewskiego Ginetha Koncewicza herbu Zaręba, który wg Jana Długosza został z innymi wybrany przez wielkiego księcia litewskiego Witołda do uczestnictwa w herbach szlacheckich królestwa Polskiego i został przyjęty do rodu Zarębów przez szlachcica polskiego Marcina z Kalinowej. [[Teoria pochodzenia rodziny Raczko|Czytaj więcej]]
+
Rodzina Raczko od połowy XV do początków XVIII wieku została opisana przez Stanisława Mleczko w jego pracy z 1912 r.: „Mleczko, Raczko, Saczko i Łyczko. Przyczynek do kwestyi ustalania się nazwisk szlacheckich w XV wieku”. O etymologii tych nazwisk pisze on, że powstały one najprawdopodobniej od imion zwykłych i Raczko to jest przezwisko od imienia Rafał (Rafael). W świetle powyższego trzeba przyjąć, że mogły być różne rodziny Raczko nie spokrewnione między sobą.
 +
 
 +
Praprzodkiem jednej z rodzin Raczko w linii męskiej oraz innych w wyniku związków małżeńskich był bojar litewski Klausuć, właściciel Wawerki, obecnie w pow. lidzkim na Białorusi. Jego potomkiem był Raczko Tabutowicz, współwłaściciel Wawerki i Puszczy Białej, założyciel Białego Stoku na terenach będących królewszczyzną. Jego synowie założyli Bakałarzewo i Rowspudę Raczkowską, która później zmieniła nazwę na Raczki. Jego prawnuczką była Marianna Raczko-Mosalska, której mężem był mężu Hrehoryk Afanasowicz Mosalski herbu Ostoja. Ich dzieci wg. historyków używały nazwiska Raczko Mosalski. Tylko jeden z potomków Raczko Tabutowicza, Januszko Raczko (Bakałarz), miał potomków w linii męskiej, którzy żyli w okolicach ww. Wawerki i żyją tam dotychczas, byli repatriowani do Polski lub przenieśli się do Rosji i np. RFN.  
  
−
== [[Rotmistrz JKM Jakub Raczko]] ==
+
Korzeni z których wywodzi się kolejna rodzina Raczko należy szukać także wśród przodków bojara litewskiego Ginejta (Ginetha) Koncewicza herbu Zaręba, który wg Jana Długosza został z innymi wybrany przez wielkiego księcia litewskiego Witołda do uczestnictwa w herbach szlacheckich królestwa Polskiego i został przyjęty do rodu Zarębów przez szlachcica polskiego Marcina z Kalinowej. Z tej rodziny wywodził się Piotr Raczko lub Raczkowicz z Połonki.
  
−
O Rotmistrzu Jakubie [[Raczko]] według opracowania Waldermara Ostoi Raczko [[Rotmistrz JKM Jakub Raczko|czytaj tutaj]].
+
Pochodzenie większości żyjących osób z rodziny Raczko można ustalić na podstawie przeprowadzonych testów DNA, które w większości wykazały haplogroup R1a1a, taki jak mają rodziny: Błociszewski, Danielewicz, Rylski, Solecki. Są to potomkowie Raczko Saczkowicza z Puczyc na Podlasiu herbu Gozdawa od których powstała także litewska linia Jana Raczko z Kibortyszek. Potomkowie linii podlaskiej i litewskiej żyją przede wszystkim w Polsce, zwłaszcza w Warszawie i na Mazowszu.  
  
−
== Zacne postacie w rodzinie Raczko do III rozbioru Polski ==
+
Wyniki testów DNA trzech osób których przodkowie prawdopodobnie pieczętowali się herbem Ostoja  wykazały haplogroup N1c1. Znane są wywody szlachectwa Raczko herbu Ostoja z wiłkomirskiego i wileńskiego, ale nie ma informacji i żyjących potomkach. Osoby testowane pochodziły z tych samych regionów i chociaż nie jest to potwierdzone są prawdopodobnie z nimi spokrewnione. Kolejna osoba wywodząca się z oszmiańskiego przeprowadziła test DNA, który wykazał jednak haplogroup I2a2.
  
−
* [[Piotr Strocewicz Raczko]] z Połonki - [[starosta]] bielski, 1437-1450
+
Wiadomo, że było kilka linii jednej z rodzin Raczko, która należała do rodu Ostoja. Wiadomo o nich, że od XVI wieku żyli na terenach WKL, na ziemi oszmiańskiej, wiłkomirskiej, wileńskiej i trockiej. Potomkowie tej linii rodziny Raczko mieszkają w Polsce, ale także w USA.
 +
Z ziemi wiłkomirskiej wywodzą się synowie Masia: Piotr Raczko i jego wnuk Siemion, który udowodnił szlachectwo w 1619 r., a ponadto razem ze stryjami uczestniczył w sejmiku ziemi wiłkomirskiej w  1627 r., gdzie to szlachectwo potwierdzono jemu i jego rodzinie. Synowie jego potomka Jakuba z ziemi wileńskiej: Wincenty, Tomasz i Ignacy potwierdzili szlachectwo herbu Ostoja w 1804 r.
 +
Także z ziemi wiłkomirskiej wywodził się prawdopodobnie drugi syn Masia, Jan Raczko i jego syn Adam Wojciech z Miszczyny lub Bukoni z wiłkomirskiego (wzm. 1614 r.). W 1795 r. zostało potwierdzone szlachectwo rodziny jego potomka Kazimierza, który wg Uruskiego razem z przodkami i potomkami był wpisany także do ksiąg szlachty w 1856 r. Wiadomo, ze na wileńszczyźnie mieszkali potomkowie Stefana: Jerzy, Maciej i Antoni, a także Wincentego: Aleksander, Jan, Franciszek i Konstanty. Na ziemi oszmiańskiej, m.in. w Golgieniszkach i Ożobiele, żyli potomkowie Andrzeja Raczko, prawdopodobnie też potomkowie Masia, którzy wg przekazu rodzinnego byli szlachtą herbu Ostoja. Na podstawie znanych wyników testów DNA wiadomo, że rodzina Raczko herbu Ostoja wywodziła się z Bałtów.
 +
 +
Brak jest więc potwierdzenia, że potomkowie Jana i jego syna Jana Janowicza z Kibortyszek zmienili herb Gozdawa na Ostoja. Na pewno nie byli oni spokrewnieni z potomkami ww. Andrzeja z oszmiańskiego i Wincentego z wileńszczyzny.
 +
 
 +
Znane są także osoby z haplogroup R1a1, ale z innym SNP, co wyklucza ich pokrewieństwo z ww. Mieszkają oni w Białorusi i Rosji. Jest wysoce prawdopodobne, że są to potomkowie ww. Piotra Raczko/Raczkowicza Strocewicza z Połonki.
 +
 
 +
Natomiast haplogroup N1c1 przetestowanych kolejnych Raczko jest zgodny z haplogroup rodów Proto-Rurykowiczów, w tym także Dorszprungowiczów (z II dynastii WKL), chociaż ewentualne pokrewieństwo mogło mieć miejsce w czasach przedhistorycznych. Są to potomkowie ww. Raczko Tabutowicza z Wawerki herbu Łabędź. Na ziemi lidzkiej oraz po repatriacji do Polsce żyją także potomkowie tej rodziny.
 +
 
 +
Dalsze testy DNA w toku. Szczegóły na:
 +
 
 +
http://www.familytreedna.com/public/Ostoja%20Clan/default.aspx?section=ysnp
 +
 
 +
Więcej o rodzinach Raczko w witrynie:
 +
 
 +
http://raczko.com.pl/index.php?title=Strona_g%C5%82%C3%B3wna
 +
 
 +
== Zacne postacie w rodzinach Raczko do III rozbioru Polski ==
 +
[[Plik:Rycerz Ostoja rys R Boguslawski copy.jpg|280px|right|]]
 +
 
 +
* [[Raczko Tabutowicz|Raczko Tabutowicz]] z Wawierki - otrzymał książęce nadanie puszczy nad rzeka Białą w 1437 r., wybudował dwór Biały Stok od którego powstał Białystok
 +
:
 +
* [[Raczko Piotr Strocewicz|Piotr Strocewicz Raczko]] z Połonki - starosta bielski, 1437(47)-54
 +
:
 +
* [[Raczkowicz Mikołaj Michna|Mikołaj Michna Raczkowicz]] z Białego Stoku - sekretarz i marszałek królewski
 
:
 
:
−
* [[Rafał Saczkowicz Raczko]] z Puczyc - sędzia ziemski bielski, 1470, starosta mielnicki, 1484
+
* [[Rafał vel Raczko Saczkowicz]] z Puczyc - sędzia ziemski bielski, od 1470, starosta mielnicki, od 1484
 
:
 
:
 
* [[Bartłomiej Raczko]] z Puczyc -  [[kanonik]] katedralny wileński, 1484
 
* [[Bartłomiej Raczko]] z Puczyc -  [[kanonik]] katedralny wileński, 1484
 
:
 
:
−
* [[Paweł Raczko]] z Ruskowa - [[wojski]] bielski, 1511-24
+
* [[Raczkowicz Mikołaj Michnowicz (Bakałarz)|Mikołaj Michnowicz (Bakałarz) Raczkowicz]] z Białego Stoku - bakalarz UJ, dworzanin i pisarz króla Zygmunta I Starego
 
:
 
:
−
* [[Jerzy Raczko]] z Puczyc - [[sędzia ziemski]] bielski, 1514-33
+
* [[Raczkowicz Januszko (Bakałarz)|Januszko (Bakałarz) Raczkowicz]] z Wawierki - bakalarz UJ, dworzanin królewski (1523-1528), uczestniczył w spisie wojska WKL w 1528 r.
 
:
 
:
−
* [[Stanisław Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm lubelski który uchwalił [http://ostoya.org/wiki/index.php?title=Unii_Lubelskiej Unię Lubelską], 1569
+
* [[Paweł Raczko]] z Ruskowa - [[wojski]] bielski, 1511-24, dworzanin królewski (1523-1528); uczestniczył w spisie wojska WKL w 1528 r.
 +
:
 +
* [[Jerzy Raczko]] z Puczyc - [[sędzia ziemski]] bielski, 1514-33, dworzanin królewski (1523-1528); uczestniczył w spisie wojska WKL w 1528 r.
 +
:
 +
* [[Raczko Stanisław|Stanisław Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm lubelski który uchwalił [http://ostoya.org/wiki/index.php?title=Unii_Lubelskiej Unię Lubelską], 1569
 
:  
 
:  
−
* [[Adam Raczko]] z Ruskowa - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sejm_elekcyjny_%281632%29 poseł na sejm elekcyjny, 1632]
+
* [[Raczko Adam (miecznik)|Adam Raczko]] z Ruskowa - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sejm_elekcyjny_%281632%29 poseł na sejm elekcyjny, 1632]
 
:
 
:
−
* [[Wojciech Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm elekcyjny, 1632
+
* [[Raczko Woyciech|Woyciech Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm elekcyjny, 1632
 
:
 
:
 
* [[Władysław Raczko]] z Kibortyszek - poseł na sejm elekcyjny, 1669
 
* [[Władysław Raczko]] z Kibortyszek - poseł na sejm elekcyjny, 1669
 
:
 
:
−
* [[Adam Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm elekcyjny, 1697
+
* [[Raczko Adam II|Adam Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm elekcyjny, 1697
 
:
 
:
−
* [[Andrzey Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm elekcyjny, 1705
+
* [[Raczko Andrzej|Andrzej Raczko]] z Ruskowa - poseł na sejm elekcyjny, 1705
 
:
 
:
−
* [[Jakub Raczko]] z Kibortyszek - poseł na [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sejm_konwokacyjny sejm konwokacyjny], 1764
+
* [[Raczko Antoni z Kibortyszek|Antoni Raczko]] z Kibortyszek - poseł na [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sejm_konwokacyjny sejm konwokacyjny], 1764
 
:
 
:
−
* [[Antoni Raczko]] z Kibortyszek - poseł na sejm konwokacyjny, 1764
+
* [[Raczko Jakub z Kibortyszek|Jakub Raczko]] z Kibortyszek - [[rotmistrz]] JKM, poseł na sejm konwokacyjny, 1764  
 +
:
 +
 
 +
==Majątki ziemskie rodzin Raczko==
 +
 
 +
* [[WYKAZ ZNANYCH MAJĄTKÓW RODZIN RACZKO]]
 +
:
 +
 
 +
==Witryna rodzin Raczko==
 +
 
 +
http://raczko.com.pl/index.php?title=Strona_g%C5%82%C3%B3wna

Aktualna wersja na dzień 13:10, 16 maj 2016

English flag.png

Ostoja tarcza korona1.jpg

Raczko - stare rodziny rycerskie bojarów litewskich, od II poł. XV wieku szlachta w Wielkim Księstwie Litewskim, dla Rzeczpospolitej Obojga Narodów wielce zasłużona. Od I poł. XVI wieku znana na Żmudzi rodzina szlachecka pieczętująca się herbem Ostoja, początkowo na ziemi wiłkomirskiej, a następnie na wileńszczyźnie i ziemi oszmiańskiej.

Średniowiecze

Wg. opracowań historyków A. Bonieckiego z 1883 r., St. Mleczko z 1912 r., Wł. Semkowicza z 1926 r. i J. Glinki z 1960 r.:

Król Zygmunt potwierdził w 1507 r. Mikołajowi Michnowiczowi Raczkowiczowi herbu Łabędź, pisarzowi łacińskiemu i namiestnikowi szwoleńskiemu akt, którym ojciec jego nabył różne ziemie w powiecie krzemienieckim. Tenże Mikołaj, sekretarz królewski i namiestnik szwoleński, otrzymał od króla Zygmunta w 1508 roku dwudziestu służebnych ludzi. W 1515 r. był Mikołaj także marszałkiem królewskim. W 1514 r. on i brat jego, Stanisław, otrzymali puszczę grodzieńską. Mikołaj był wnukiem Raczko Tabutowicza z rodu bojara Klausucia z Wawierki.

Piotr Strocewicz Raczko z Połonki herbu Zaręba, starosta bielski od r. 1447, a Rafał Saczkowicz Raczko z Puczyc herbu Gozdawa, sędzia ziemski bielski w r. 1470 i starosta mielnicki od r. 1484. Synowie Rafała: Bartłomiej, kanonik katedralny wileński w r. 1493, Paweł na Ruskowie, wojski ziemi bielskiej w r. 1511, Jerzy na Puczycach i Turośni, sędzia ziemski bielski w r. 1514-33 i sekretarz Zygmunta Starego I w r. 1533, Jan na Kibortyszkach, Podubisach i Ugianach w Żmudzi.

Wg Stryjkowskiego Jerzy Raczko, sędzia ziemski bielski, założyciel Turośni, rycerz zacny w r. 1506 pod Kleckiem „dzielności dokazował” walcząc z Tatarami przy boku Jana Radziwiłła.

W spisie wojska WKL w 1528 r. poza Jerzym (126 woj.), Pawłem (124 woj.) z pow. mielnickiego i bielskiego na Podlasiu oraz Janem (243 woj.) z ejragolskiego na Żmudzi, synami Rafała, występują jeszcze Raczkowicze: Januszko (50 woj.) z Miemiżek na wileńszczyźnie, Michał (88 woj.) i jego syn Stanisław (11 woj.) z Ejszyszek w pow. lidzkim oraz Dobko (240 woj.) z Wielony na Żmudzi, a także Raczkiewcze lub Raczewicze: Jakub (272 woj.) z Patumszyszek ze Żmudzi, Marcin (85 woj.) z Wysokiego Dworu k/Troków i Mis z lidzkiego w woj. wileńskim, o potomkach których niewiele wiadomo. Można założyć, że Dobko i Jakub, którzy żyli na Żmudzi, byli spokrewnieni z Piotrem Strocewiczem, ale Marcin, Michał i Mis byli z innej nieznanej rodziny Raczkowiczów być może herbu Ostoja.

Synowie Jerzego z Puczyc nie pozostawili potomków męskich i ta linia rodziny wymarła w XVI wieku. Potomkowie Pawła z Ruskowa stanowią gałąź podlaską rodziny Raczko herbu Gozdawa, która po Unii Lubelskiej znalazła się na terytorium Korony Królestwa Polskiego, a potomkowie Jana z Kibortyszek - gałąź żmudzko-litewską w WKL.

Pierwszym znanym Raczko herbu Ostoja wg. Mleczki był Masio (Mis?) z wiłkomirskiego, wiadomo, że rodziny Raczko z wywodzące się z wiłkomirskiego kilkakrotnie udowodniły szlachectwo herbu Ostoja.

Pierwsze znalezione dokumenty w których występuje nazwisko Raczko dotyczą:

- w zbiorach I. Kapicy-Milewskiego (Kapicjana) znajduje się akt odnowienia fundacji pierwszego kościoła w Ruskowie w XV wieku przez ww. Rafała Saczkowicza z żoną i synami, wg akt Konsystorza Janowskiego jest to dokument z 1473 r.,

- w zbiorach Archiwum Głównego w Warszawie znajduje się dokument z pieczęcią Jerzego Raczko z Puczyc herbu Gozdawa z 1530 r.,

- w księdze chrztów parafii Dmosin (powiat Brzeziny) znajduje się akt chrztu w 1603 r. Katarzyny, córki nieznanego historykom Aleksego Raczki i jego żony Agnieszki, a w parafii pińczowskiej - akt ślubu w 1609 r. Tomasza, syna również nieznanego Mateusza, ale obaj prawdopodobnie wywodzili się z gałęzi podlaskiej herbu Gozdawa.

Od Wazy do Poniatowskiego

W następnych wiekach członkowie rodzin Raczko pełnili różne funkcje państwowe, a kilku z gałęzi podlaskiej było posłami na sejmach elekcyjnych Rzeczypospolitej Obojga Narodów i byli elektorami: Władysława IV, Stanisława Leszczyńskiego, Augusta II i Stanisława Augusta. Ponadto jest informacja, że pieczęć Stanisława Raczko z Puczyc znajdowała się przy akcie Unii Lubelskiej, chociaż w treści aktu nie jest on wymieniony. Z gałęzi żmudzko-litewskiej posłami ziemi żmudzkiej był Władysław, elektor Michała Korybuta Wiśniowieckiego, a Jakub Raczko i jego ojciec Antoni byli posłami sejmu konwokacyjnego w 1764 r., zwołanego przed sejmem elekcyjnym.

Ponadto wiadomo, że Szymon Raczko w 1627 r. razem ze stryjami Krzysztofem i Pawłem uczestniczył w sejmiku, w wyborach delegatów do sądu głównego wiłkomirskiego. Na tym sejmiku potwierdzono szlachectwo jemu i jego rodzinie.

Zapisani do ksiąg szlacheckich w XVIII/XIX/XX stuleciu

W guberni wileńskiej herbu Ostoja: Ignacy z Radziejowszczyzny z synami Marcinem i Dominikiem oraz jego brat Wincenty, synowie Jakuba, wnukowie Jerzego z Chorążyc, prawnukowie Szymona (potwierdzenie szlachectwa herbu Ostoja w 1804), Ignacy Bonifacy, Kazimierz i Wincenty z Golginiszek, synowie Antoniego, wnukowie Andrzeja z oszmiańskiego (potwierdzenie szlachectwa w 1800, 1849 i 1850), a także po Macieju synowie Wincenty i Antoni z olickiego z synami Ignacym, Kajetanem, Leonardem i Michałem z olickiego (potwierdzenie szlachectwa w 1851).

W guberni kowieńskiej herbu Ostoja: potomstwo Stanisława, Jana, Macieja z Rukujży i Józefa z Powieża, synów Kazimierza, wnuków Andrzeja, prawnuków Adama Wojciecha z Miszczyny (potwierdzenie szlachectwa herbu Ostoja w 1795 i 1856).

W guberni wileńskiej prawdopodobnie herbu Ostoja: Wincenty z Okmieniszek z synami Aleksandrem, Janem, Franciszkiem i Konstantym (potwierdzenie szlachectwa w 1800 i 1850), a także Andrzej z pow. oszmiańskiego z synami Antonim, Ławrinem i Matwiejem (potwierdzenie szlachectwa w 1851).

W guberni witebskiej (herbu nieznanego): Edward, Napoleon, Józef i Władysław ze Stelmak, synowie Franciszka Dominika, syna Dominika z drysskiego, wnuka Onufrego, prawnuka Wasyla z połockiego(potwierdzenie szlachectwa w 1870 i 1905).

Wielokrotnie także inne osoby z rodzin Raczko mają podane w spisach szlachty informację o potwierdzeniu szlachectwa.

Teoria pochodzenia rodziny Raczko

Rodzina Raczko od połowy XV do początków XVIII wieku została opisana przez Stanisława Mleczko w jego pracy z 1912 r.: „Mleczko, Raczko, Saczko i Łyczko. Przyczynek do kwestyi ustalania się nazwisk szlacheckich w XV wieku”. O etymologii tych nazwisk pisze on, że powstały one najprawdopodobniej od imion zwykłych i Raczko to jest przezwisko od imienia Rafał (Rafael). W świetle powyższego trzeba przyjąć, że mogły być różne rodziny Raczko nie spokrewnione między sobą.

Praprzodkiem jednej z rodzin Raczko w linii męskiej oraz innych w wyniku związków małżeńskich był bojar litewski Klausuć, właściciel Wawerki, obecnie w pow. lidzkim na Białorusi. Jego potomkiem był Raczko Tabutowicz, współwłaściciel Wawerki i Puszczy Białej, założyciel Białego Stoku na terenach będących królewszczyzną. Jego synowie założyli Bakałarzewo i Rowspudę Raczkowską, która później zmieniła nazwę na Raczki. Jego prawnuczką była Marianna Raczko-Mosalska, której mężem był mężu Hrehoryk Afanasowicz Mosalski herbu Ostoja. Ich dzieci wg. historyków używały nazwiska Raczko Mosalski. Tylko jeden z potomków Raczko Tabutowicza, Januszko Raczko (Bakałarz), miał potomków w linii męskiej, którzy żyli w okolicach ww. Wawerki i żyją tam dotychczas, byli repatriowani do Polski lub przenieśli się do Rosji i np. RFN.

Korzeni z których wywodzi się kolejna rodzina Raczko należy szukać także wśród przodków bojara litewskiego Ginejta (Ginetha) Koncewicza herbu Zaręba, który wg Jana Długosza został z innymi wybrany przez wielkiego księcia litewskiego Witołda do uczestnictwa w herbach szlacheckich królestwa Polskiego i został przyjęty do rodu Zarębów przez szlachcica polskiego Marcina z Kalinowej. Z tej rodziny wywodził się Piotr Raczko lub Raczkowicz z Połonki.

Pochodzenie większości żyjących osób z rodziny Raczko można ustalić na podstawie przeprowadzonych testów DNA, które w większości wykazały haplogroup R1a1a, taki jak mają rodziny: Błociszewski, Danielewicz, Rylski, Solecki. Są to potomkowie Raczko Saczkowicza z Puczyc na Podlasiu herbu Gozdawa od których powstała także litewska linia Jana Raczko z Kibortyszek. Potomkowie linii podlaskiej i litewskiej żyją przede wszystkim w Polsce, zwłaszcza w Warszawie i na Mazowszu.

Wyniki testów DNA trzech osób których przodkowie prawdopodobnie pieczętowali się herbem Ostoja wykazały haplogroup N1c1. Znane są wywody szlachectwa Raczko herbu Ostoja z wiłkomirskiego i wileńskiego, ale nie ma informacji i żyjących potomkach. Osoby testowane pochodziły z tych samych regionów i chociaż nie jest to potwierdzone są prawdopodobnie z nimi spokrewnione. Kolejna osoba wywodząca się z oszmiańskiego przeprowadziła test DNA, który wykazał jednak haplogroup I2a2.

Wiadomo, że było kilka linii jednej z rodzin Raczko, która należała do rodu Ostoja. Wiadomo o nich, że od XVI wieku żyli na terenach WKL, na ziemi oszmiańskiej, wiłkomirskiej, wileńskiej i trockiej. Potomkowie tej linii rodziny Raczko mieszkają w Polsce, ale także w USA. Z ziemi wiłkomirskiej wywodzą się synowie Masia: Piotr Raczko i jego wnuk Siemion, który udowodnił szlachectwo w 1619 r., a ponadto razem ze stryjami uczestniczył w sejmiku ziemi wiłkomirskiej w 1627 r., gdzie to szlachectwo potwierdzono jemu i jego rodzinie. Synowie jego potomka Jakuba z ziemi wileńskiej: Wincenty, Tomasz i Ignacy potwierdzili szlachectwo herbu Ostoja w 1804 r. Także z ziemi wiłkomirskiej wywodził się prawdopodobnie drugi syn Masia, Jan Raczko i jego syn Adam Wojciech z Miszczyny lub Bukoni z wiłkomirskiego (wzm. 1614 r.). W 1795 r. zostało potwierdzone szlachectwo rodziny jego potomka Kazimierza, który wg Uruskiego razem z przodkami i potomkami był wpisany także do ksiąg szlachty w 1856 r. Wiadomo, ze na wileńszczyźnie mieszkali potomkowie Stefana: Jerzy, Maciej i Antoni, a także Wincentego: Aleksander, Jan, Franciszek i Konstanty. Na ziemi oszmiańskiej, m.in. w Golgieniszkach i Ożobiele, żyli potomkowie Andrzeja Raczko, prawdopodobnie też potomkowie Masia, którzy wg przekazu rodzinnego byli szlachtą herbu Ostoja. Na podstawie znanych wyników testów DNA wiadomo, że rodzina Raczko herbu Ostoja wywodziła się z Bałtów.

Brak jest więc potwierdzenia, że potomkowie Jana i jego syna Jana Janowicza z Kibortyszek zmienili herb Gozdawa na Ostoja. Na pewno nie byli oni spokrewnieni z potomkami ww. Andrzeja z oszmiańskiego i Wincentego z wileńszczyzny.

Znane są także osoby z haplogroup R1a1, ale z innym SNP, co wyklucza ich pokrewieństwo z ww. Mieszkają oni w Białorusi i Rosji. Jest wysoce prawdopodobne, że są to potomkowie ww. Piotra Raczko/Raczkowicza Strocewicza z Połonki.

Natomiast haplogroup N1c1 przetestowanych kolejnych Raczko jest zgodny z haplogroup rodów Proto-Rurykowiczów, w tym także Dorszprungowiczów (z II dynastii WKL), chociaż ewentualne pokrewieństwo mogło mieć miejsce w czasach przedhistorycznych. Są to potomkowie ww. Raczko Tabutowicza z Wawerki herbu Łabędź. Na ziemi lidzkiej oraz po repatriacji do Polsce żyją także potomkowie tej rodziny.

Dalsze testy DNA w toku. Szczegóły na:

http://www.familytreedna.com/public/Ostoja%20Clan/default.aspx?section=ysnp

Więcej o rodzinach Raczko w witrynie:

http://raczko.com.pl/index.php?title=Strona_g%C5%82%C3%B3wna

Zacne postacie w rodzinach Raczko do III rozbioru Polski

Rycerz Ostoja rys R Boguslawski copy.jpg
  • Raczko Tabutowicz z Wawierki - otrzymał książęce nadanie puszczy nad rzeka Białą w 1437 r., wybudował dwór Biały Stok od którego powstał Białystok
  • Paweł Raczko z Ruskowa - wojski bielski, 1511-24, dworzanin królewski (1523-1528); uczestniczył w spisie wojska WKL w 1528 r.
  • Jerzy Raczko z Puczyc - sędzia ziemski bielski, 1514-33, dworzanin królewski (1523-1528); uczestniczył w spisie wojska WKL w 1528 r.

Majątki ziemskie rodzin Raczko

Witryna rodzin Raczko

http://raczko.com.pl/index.php?title=Strona_g%C5%82%C3%B3wna

Źródło: „https://ostoya.org/wiki/index.php?title=Historia_rodziny_Raczko&oldid=11897”