Unia Lubelska

Unia Lubelska - obraz Jana Matejki

Unia lubelska – umowa międzynarodowa Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim zawarta 1 lipca 1569 na Sejmie w Lublinie. Określana jako unia realna, w odróżnieniu od poprzednich, wiążących oba państwa tylko osobą władcy (unia personalna). Została przyjęta 28 czerwca, a podpisana 1 lipca 1569, ostatecznie ratyfikowana przez króla 4 lipca 1569. W jej wyniku powstało państwo znane w historiografii jako Rzeczpospolita Obojga Narodów – ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko i sądownictwo.

Postanowienia unii lubelskiej

• Oba państwa miały mieć jednego władcę wybieranego wspólnie przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na króla Polski i wielkiego księcia Litwy w Krakowie.

• Powołano wspólny Sejm walny, obradujący w Warszawie, którego izba poselska składała się ze 120 posłów koronnych i 48 litewskich, a w skład Senatu weszło 113 senatorów koronnych i 27 litewskich.

• Oba człony Rzeczypospolitej zobowiązały się prowadzić wspólną politykę obronną i zagraniczną

• Zachowano odrębne urzędy centralne, tytuły i dostojeństwa z zakresem kompetencji identycznym w obu krajach

• Wprowadzono identyczną monetę, bitą osobno w każdym państwie

• Zachowano odrębne wojsko polskie i litewskie

• Zachowano odrębne języki urzędowe (na Litwie język ruski)

• Egzekucja królewszczyzn i podważanie nadań królewskich nie miały zastosowania na Litwie

• Uchwalono unifikację systemów prawnych

• Zniesiono zakaz nabywania przez Polaków dóbr na Litwie