Historia rodziny Raczko
Raczko -
Korzeni z których wywodzi się rodzina Raczko herbu Ostoja należy szukać wśród przodków bojara litewskiego Ginetha Koncewicza herbu Zaręba, który wg Jana Długosza został z innymi wybrany przez wielkiego księcia litewskiego Witołda do uczestnictwa w herbach szlacheckich królestwa Polskiego i został przyjęty do rodu Zarębów przez szlachcica polskiego Marcina z Kalinowej. Wg Semkowicza synem Ginetha był Milus, a braćmi stryjecznymi Ginetha byli Dowoyno (syn Wysigirda) i Strocz (prawdopodobnie syn Gełguta) i oni też pieczętowali się herbem Zaręba. Gineth Koncewicz był wg Narbutta w 1390 r. członkiem otoczenia Witołda, przyszłego wielkiego księcia litewskiego, gdy zawierał on pakta z Zakonem. Świadczy wraz z synem swoim Milusem na akcie unii wileńsko-radomskiej z 1401 r., a ostatni raz występuje w umowie trockiej z 1433 r. O potomkach Milusa wiadomo, że wśród zstępnych miał potomków którzy używali nazwiska Giniejtowicz lub Giniatowicz, a jeden z nich (prawnuk Stanisława Giniatowicza) - Jan Kazimierz Rymsza Giniatowicz Piłsudski był pradziadkiem marszałka Józefa Pilsudskiego. O potomkach Strocza wiadomo, że miał trzech synów (Piotr, Jan i Wołczko Strocewicz). Jednym z tych synów Strocza był Piotr Raczko (Raczkowicz) Strocewicz z Połonki herbu Zaręba. Jego żoną była Maria Bohdanówna z Suljaticz, być może herbu Ostoja. W 1434 r. Piotr Raczko Strocewicz przytwierdził swą pieczęć z herbem Zaręba do aktu unii grodzieńskiej, w której m.in. Zygmunt Kiejstutowicz odnowił zapisy złączenia i poddania Litwy Koronie, jako warunek powierzenia mu Wielkiego Księstwa Litewskiego, co świadczy o wysokiej pozycji Piotra Raczko i rodziny Raczko w Wielkim Księstwie Litewskim. W 1437 r. Piotr Raczko ufundował i uposażył kościół we wsi Połonka k/Wołkowyska (obecnie Białoruś). Brak jest udokumentowanych informacji o synach Piotra Raczko oraz któregokolwiek z braci Strocza - Wołczki i Jana. Wg Glinki córką Piotra była Miłochna, a można domniemywać, że wnukiem był Rafał Raczko Saczkowicz Puczycki herbu Ostoja. Być może podważono prawa potomków Strocza do herbu Zaręba, jako dalszych krewnych Ginetha, i potomkowie Piotra przejęli herb matki. Znamiennym jest, że także Dowojnowie w XVI wieku zmienili herb Zaręba na Szeliga. Od Piotra Raczko Strocewicza z Połonki herbu Zaręba, pierwszej znanej nam osoby o nazwisku Raczko, zaczyna się rodzina Raczko, która od drugiej połowy XV w. pieczętowała się herbem Ostoja.
Piotr Strocewicz Raczko z Połonki, starosta bielski w r. 1437-50, a Rafał Saczkowicz Raczko z Puczyc, sędzia ziemski bielski w r. 1470-95 i starosta mielnicki w r. 1484-95. Synowie Rafała: Jerzy na Puczycach i Turośni, sędzia ziemski bielski w r. 1514-33 i sekretarz Zygmunta Starego I w r. 1533, Paweł na Ruskowie, wojski ziemi bielskiej w r. 1511-24, Jan na Kibortyszkach, Podubisach i Ugianach.
W następnych wiekach członkowie rodziny także pełnili różne funkcje państwowe, a kilku było posłami na sejmach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Z gałęzi podlaskiej rodziny Raczko z Ruskowa posłami ziemi mielnickiej na sejmy elekcyjne byli: Adam i Woyciech Raczko - elektorzy Władysława IV, Andrzey Raczko - elektor Stanisława Leszczyńskiego, Adam Raczko - elektor Augusta II, a z ziemi nurskiej Franciszek Raczko – elektor Stanisława Augusta. Ponadto pieczęć Stanisława Raczko z Puczyc znajduje się przy akcie Unii Lubelskiej, chociaż w treści aktu nie jest wymieniony. Z gałęzi żmudzko-litewskiej posłami ziemi żmudzkiej byli: Władysław Raczko z Kobortyszek, który był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego, a także Jakub Raczko i jego brat Antoni, też z Kibortyszek, którzy byli posłami sejmu konwokacyjnego w 1764 r., zwołanego przed sejmem elekcyjnym.
Rotmistrz JKM Jakub Raczko
Według opracowania Waldermara Ostoi Raczko.