Historia rodziny Mioduszewski

Mioduszewski - stara rodzina rycerska, linja rodu Ostoja, wywodzi się z Mazowsza (ziemia płocka) skąd na początku XV wieku przenieśli się do ziemi łomżyńskiej i Podlasie, jak podają źródła historyczne(A. Jabłonowski; Zygmunt Gloger i J. Wiśniewski) oraz Herbarze. Gniazdem Rodowym są Miodusy (Miodusze) miejscowość położona nad rzeczką Mały Brok, kilka kilometrów od Świecka (dawny gród kasztelański), w ziemi łomżyńskiej. Tereny te przez historyków zwane pograniczem, gdyż ścierały się tu wpływy Polski, Rusi i Litwy, przez sąsiadów zwane Podlasze (Podlasie) tzn. ziemie pod Lachami.

Za założyciela Miodus (Mioduszy) oraz protoplastę rodu uważny jest Piotr, wzmiankowany w dokumencie w 1486 r., którego synowie Wiktor, Maciej, Stanisław, Piotr i Stefan byli założycielami kościoła w Jabłonce (Jablona Minor) w 1493 r. oraz parafii którą wyposażyli w dwie włóki ziemi, (zachował się Akt erekcyjny - Arch. Główne Akt Dawnych).

Mioduszewscy posiadali w średniowieczu kilka wiosek i kilkudziesięciu poddanych. Już w XVI wieku rodzina była licznie rozrodzona. W XVII wieku następuje rozdrobnienie rodzinnych folwarków.

W okresie rozbiorów, a szczególnie po Powstaniu Styczniowym, wskutek represji następuje dalsze zubożenie wielu rodzin. Podczas wypraw wojennych niektórzy członkowie rodu otrzymują za zasługi wojenne nadania na kresach wschodnich Wołyń, Podole na Litwie a nawet w Inflantach. Przykładem tego jest odezwa Komitetu budowy kościoła w Mioduszy pod Haliczem, zaczynająca się od słów wyrażających patriotyzm - “Z Mazowsza się wywodzimy za Zygmuntów osadzono nas nad Dniestrem, kazano nam stać na szlaku tatarskim, być gotowym na wici orężne..."(Zbiory ks. J. Fijałka B. PAN Kraków 5889 pag.)

Obecnie istnieje w Polsce osiem wiosek zaścianków szlacheckich gdzie w nazwie miejscowości pierwsza część to Miodusy (daw. Miodusze), ale po siedzibach Mioduszewskich na dawnych Kresach wschodnich praktycznie nie ma śladów. Miodusza nad Dniestrem została zniszczona w czasie najazdów tatarsko-tureckich, a Mioduszów na Wołyniu w czasie walk z UPA - 1943 r., Mioduszewo koło Drawska (Drahim) wielki posowiecki poligon wojskowy. Jedyny materialny ślad na dawnych kresach wschodnich, to tablica memorialna z 1806 r. w katedrze w Łucku poświęcona pamięci ks. Ignacego Mioduszewskiego prof. seminarium duchownego (zastępca biskupa Łuckiego - Archidiakon Katedralny).

Mioduszewscy bronili granic, zagospodarywowali pustkowia, fundowali świątynie czy zajmowali się nauką kulturą i sztuką, jak również brali czynny udział w sejmikach i piastowali różne funkcje w urzędach ziemskich i grodzkich. Brali czynny udział w Sejmach Elekcyjnych jako Elektorzy. W 1669 r. Elekcje króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego podpisali Paweł Mioduszewski z woj. lubelskiego i Walenty Mioduszewski z ziemi drohickiej. A elekcje króla Stanisława Leszczyńskiego w 1733r podpisało aż 11 Elektorów noszących nazwisko Mioduszewski. Dziewięciu z województwa podlaskiego i po 1 z województwa mazowieckiego (Karol) i z województwa ruskiego (Tomasz). Również elekcje ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego podpisali jako Elektorzy woj. podlaskiego Maciej i Tomasz Mioduszewscy z ziemi drohickiej i Wojciech Mioduszewski ziemi mielnickiej. Tomasz w 1782 r. został szambelanem. W nielicznych zachowanych dokumentach i literaturze historycznej zachowały się ślady świadczące o patriotyzmie i przywiązaniu do ziemi ojczystej. Kilka przykładów z przeszłości zanotowanych przez kronikarzy i historyków:

• Mioduszewski - Rotmistrz Konfederacji Barskiej w 1768 r. w Kanionie na Ukrainie zebrał 300 ludzi i kazał im przysięgać na “Konfederację" - walczył ze zwolennikami Targowicy i wojskami rosyjskimi.

• Maciej Mioduszewski - starosta Chmielnicki (1739 r.) Pułkownik pancerny Wojsk Koronnych (1749-1776) – (rękopisy dotyczące jego działalności znajdują się w BZN Ossolińskich we Wrocławiu).

• Florian Mioduszewski ur. 1782 r. w Pustopole k. Żytomierza szwoleżer Gwardii, Kawaler Legii Honorowej odbył kampanię 1812-1815, przebywał z Napoleonem na Elbie następnie powrócił do Francji walczył do końca przy Cesarzu (Waterloo).

• Andrzej Mioduszewski - kupiec i obywatel Warszawy w 1830 r. wyposażył regiment Powstańczy gen. Dembińskiego w umundurowanie, pochowany na Powązkach (Pomnik z 1833 r. został odnowiony przez Społeczny Komitet Powązek w 1977 r.). (KW. 3-24/26)

• Kazimierz Mioduszewski (1800-1851) prawnik, działacz społeczny w Wlk. Księstwie Poznańskim, przyjaciel Karola Marcinkowskiego, współzałożyciel “Bazaru", Członek Rady Poznania, Działacz Ligi Polskiej w Kórniku.

• Bolesław Mioduszewski (1887-1930) -- zasłużony lekarz Legionista major WP, Kawaler Virtuti Militari, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1918-1920 r., odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

• Franciszek Mioduszewski (1884-1941) – legionista, major WP, odznaczony Krzyżem Niepodległości i Trzykrotnie Krzyżem Walecznych, wicewojewoda nowogrodzki, aresztowany w 1940 r. przez NKWD wraz z synem Stanisławem marynarzem Dywizjonu R. RKO, wywieziony na Syberię (zginął w 1941 r.)

Groby bezimienne Mioduszewskich znajdują się na Syberii (powstańcy 1830 i 1863 r.) w Katyniu, Miednoje i Charkowie (trzech oficerów Mioduszewskich Józef, Mieczysław, Jan - kapelan WP) zamordowani w 1940 r. Liczne groby powstańcze w Warszawie i w całej Polsce oraz na świecie m. in. Pod Monte Cassino (Kazimierz Mioduszewski) i Loreto we Włoszech (Zygmunt Mioduszewski). Obecnie w Polsce i za granicą żyje ponad trzy tysiące osób noszących nazwisko Mioduszewski, wielu z nich nie wie o swoim szlacheckim pochodzeniu i nie zna wielowiekowej historii rodu.

Źródła

• Księgi metrykalne z XVII i XVIII w. (tzw. dutki),
• Dokumenty ASK Królestwa Polskiego (AGAD),
• Dokumenty Heroldi Królestwa Polskiego (AGAD),
• Literatura historyczna (A. Jabłonowski, Zyg. Gloger, Jerzy Wiśniewski),
• Herbarze A. Boniecki i S. Uruski, J. Kapica Milewski,