Historia rodziny Politalskich

Politalski (także Politański, Politelski) - odwieczna szlachta, stara rycerska rodzina Panów Rzeczpospolitej. Zacna i dla Polski wielce zasłużona rodzina wywodząca się z dawnego województwa sieradzkiego, powiatu piotrkowskiego. Barones Regni Poloniae. Nazwisko pochodzi od wsi Politanice (dawniej Politalice), która jest gniazdem rodowym Politalskich.

Historia

Pierwsza wzmianka dotycząca Politalic pochodzi z 1393 roku.

W roku 1488 wzmiankowany był Mikołaj z Politanic. Jego synowie - Mikołaj, Piotr, Stanisław i Szczepan dziedziczyli Politalice w 1534 roku. Piotr Politalski wzmiankowany był w roku 1531. Hieronim i Jakub, synowie Piotra posiadali Politalice w 1529 roku.

Wybitni przedstawiciele rodziny Politalskich

• Mikołaj z Politalic (zm. po 1488) - dziedzic Politalic. Jego synami byli: Mikołaj, Piotr, Stanisław i Szczepan, dziedzice Politalic w 1534 roku.
• Piotr z Politalic Politalski (zm. po 1531) - dziedzic na Politalicach, wzmiankowany był w 1531 roku, w związku ze sprawą o ustalenie granic dóbr: Politalice, Bełchatów i Dobrzelów. Obok Politalskiego w dokumencie dotyczącym tej sprawy wymienieni zostali: Jan Dobiecki, Małgorzata Krewczyna z bratem Maciejem Krewką Bełchackim, Wito i Albert z Wielkiego Bełchatowa oraz Stanisław i Jan z Dobrzelowa.

• 

  Archiwum Narodowe w Krakowie, [...] Sprawa z Politelskimi o granice [...], sygnatura: 29/678/0/2/122, s. 1.

• 

  Archiwum Narodowe w Krakowie, [...] Sprawa z Politelskimi o granice [...], sygnatura: 29/678/0/2/122, s. 2.

• Jan Chryzostom Krzysztof Politalski (zm. po 1649) - pisarz grodzki chęciński, mąż Marianny z Czarnieckich.
• Fabian Politalski (zm. po 1650) - instygator Trybunału Głównego Koronnego w Piotrkowie, mąż Jadwigi Horochówny.
• Rafał Politalski (zm. po 1683) - zakonnik, dominikanin, dr teologii, prowincjał litewski, założyciel Bractwa Różańcowego w Goniądzu. Był synem Fabiana Politalskiego, vice-ekonoma dóbr grodzieńskich.
• Szymon Aleksander Politalski (zm. po 1685) - łowczy grodzieński, dziedzic Milkowszczyzny. Był synem Rafała Politalskiego. Ożenił się z Urszulą Rzeszczanką dziedziczką Chilkowszczyzny.
• Mikołaj Stanisław Politalski (zm. po 1702) - podstoli wiski, pisarz grodzki ostrzeszowski, dziedzic wsi: Szczypierno, Boczkowo, Piekart, Swiercze i cz. Niemojewa. Był synem Waleriana i Mari z Żeromskich. Jego małżonką była Teresa z Blińskich.
• Ludwik Politalski (zm. 1776) - sędzia grodzki ostrzeszowski, burgrabia ostrzeszowski, wojski mniejszy radomszczański, miecznik radomszczański, wojski większy radomszczański, elektor króla Stanisława Augusta. Był synem Marcina i Joanny z Grzegorzewskich. Ożenił się z Anną Wężykówną.
• Maksymilian Politalski (zm. po 1780) - burgrabia grodzki piotrkowski. Był synem Stanisława i Zofii z Komornickich. Jego małżonką była Ewa Rottermund h. własnego.
• Michał Politalski (zm. po 1792) - skarbnik grodzieński, cześnik grodzieński, sędzia ziemski grodzieński, poseł na sejm konwokacyjny 1764 r. Według relacji Naruszewicza z podróży króla Stanisława Augusta (na sejm grodzieński w 1784 r.) witał N[ajjaśniejszego] Pana JP Politalski, pierwszy sędzia ziem[ski] grodz[ieński], dom swój po drodze w Milewicach mający, do którego gdy N[ąjjaśniejszy] Pan na kwadrans wstąpił, uradowany tym odwiedzeniem zacny starzec więcej łzami niż słowy do Najjaśniejszego] Pana mówił.
• Jan Kanty Politalski (zm. po 1826) - koniuszy nadworny koronny, szambelan JKMci, mąż Emilii Szamoty h. Prawdzic.
• Stanisław Politalski (zm. ) - członek Rady Powiatu Kolbuszowskiego, dziedzic Przewrotnego.

Majątki ziemskie Politalskich

Politanice (dawniej Politalice), Przewrotne, Hucisko, Uwielinek, Szczypierno, Boczków, Piekart, Świercze (dziś cz. Lututowa), Niemojew, Ochocice, Szczukocice, Milkowszczyzna, Krzywda.

• 

  Politalice na mapie D. Gilly z początków XIX w.

• 

  Dwór Politalskich w Przewrotnem.

Linki zewnętrzne, źródła i literatura

• K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. XVII, s. 361.
• S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. XIV, s. 196-197.
• F. Czajkowski, Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, Warszawa 2006, s. 82.
• B. H. Łuszczyński, Silva heraldica, Biblioteka Narodowa, rkps, t. VI, k. 300.
• J. Kobierzycki, Przyczynki do dziejów ziemi sieradzkiej, Warszawa 1915, cz. I, s. 91; cz. II, s. 86.
• A. Gąsiorowski (red.), Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, Kórnik 1993, s. 127, 129-130.
• Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka.
• M. J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego.
• J. Kloza, J. Maroszek, Dzieje Goniądza w 450 rocznicę praw miejskich, Białystok-Goniądz 1997, s. 47, 95.
• Z. Lenart, Samorząd powiatu kolbuszowskiego w latach 1867-1939 : wprowadzenie do monografii, [w:] „Rocznik Kolbuszowski”, nr 10, 2010, s. 102.
• A. S. Naruszewicz, Dyjaryjusz podróży jego Królewskiej Mości na Sejm Grodzieński, [w:] „Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia”, t. VIII, Warszawa 2008, s. 84, 218, 231, 252, 391-392.
• Archiwum Narodowe w Krakowie, Dobieccy h. Osorya. Sprawa z Politelskimi o granice Bełchatowa (piotrkowskie), „Zbiór Zygmunta Glogera”, sygnatura: 29/678/0/2/122.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880–1902, t. IV, s. 189; t. VIII, s. 595-596; t. XI, s. 670.
• Volumina Legum, t. VII, s. 115.