Historia rodziny Targońskich

Targoński – polska szlachta, stara rycerska rodzina, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców), wywodząca się z Targoni na Mazowszu.

Najstarsze świadectwa źródłowe dotyczące rodziny

W roku 1413 Janusz, książę mazowiecki nadał Jakuszowi, Andrzejowi i Marcinowi, w zamian za ich wieś Targonie w pow. ciechanowskim¹, 40 włók nad rzeką Sliną, w pobliżu jej ujścia do Narwi, w ziemi łomżyńskiej. Osada nosiła nazwę Slina. Z biegiem lat, w wyniku odsprzedaży i działów rodzinnych powstało w tym miejscu kilka wsi o wspólnej nazwie Targonie. Ignacy Kapica Milewski wymieniał: Targonie Wielkie, Targonie Krytuły, Targonie Stawiane, Targonie Cibory, Targonie Białe, Targonie Okunie i Targonie Krzywdy należące do Ostojów oraz Targonie Wity będące w posiadaniu Grzymalitów. Według opracowania Fundacji im. Ignacego Kapicy, (patrz: Wyszukiwarka szlachty gniazdowej) do szlachty pieczętującej się Ostoją należały: Targonie Wielkie, Targonie Krytuły, Targonie Białe i Targonie Okunie.

Adam Wolff w Mazowieckich zapiskach herbowych z XV i XVI wieku wymieniał dziedziców Targoni herbu Ostoja, byli to: Wojciech Targonia i Jakub Targonia (1462, 1473), Jakub, Grzegorz z synami, Piotr i Jakub z Targoni (1474), Jakub, Grzegorz, Wojciech, Ścibor i synowie Jana z Targoni (1480-1481).

Ignacy Kapica Milewski odnotował w swoim herbarzu dwa dokumenty z akt łomżyńskich dotyczące Targońskich herbu Ostoja, w których oprócz imion dziedziców Targoni podano ich herb. W pierwszym dokumencie z roku 1475 zostali wymienieni: Jakub, Grzegorz i Piotr z Targoni herbu Ostoja. W drugim dokumencie z roku 1479 zostali wymienieni: Grzegorz, Jakub, Wojciech i Ścibor oraz synowie Jana z Targoni herbu Ostoja. Kapica Milewski wymienił pod rokiem 1445 także Jana, Wojciecha i Grzegorza z Targoni, którzy są zapewne tożsami z odnotowanymi powyżej.

Według Ignacego Kapicy Milewskiego Targońscy herbu Ostoja dziedziczyli jeszcze w początkach XVII w. dobra Targonie Krytuły. Byli to: Dorota, córka Tomasza, Jadwiga i Grzegorz, córka i syn Jana oraz Brykcy, syn Jakuba, wszyscy z Targoni Krytuł (1608, 1613).

Przydomki Targońskich herbu Ostoja

Targońscy herbu Ostoja stosowali liczne przydomki, były to: Portki, Slina, Słowik, Targonia, Tera, Tolik.

Majątki ziemskie Targońskich

Targonie Wielkie, Targonie Krytuły, Targonie Białe, Targonie Okunie, Targonie Cibory.

• 

  Targonie (poł. XIX w.), Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku, Kol. VI. Sek. V. (fragment).

Przypisy

1. Z Targoni w pow. ciechanowskim pochodziła rodzina Targońskich herbu Grzymała (patrz: Katalog szlachty gniazdowej. Mapa gniazd szlacheckich). Według Ignacego Kapicy Milewskiego bracia Jakusz, Andrzej i Marcin z Targoni w pow. ciechanowskim, którzy otrzymali 40 włók nad rzeką Sliną w ziemi łomżyńskiej należeli do rodu Ostojów.

Źródła i literatura

• A. Wolff, Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI wieku, Kraków 1937, s. 340–341.
• I. Kapica Milewski, Herbarz Ignacego Kapicy Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), Kraków 1870, s. 414–420.
• Fundacja im. Ignacego Kapicy, Katalog szlachty gniazdowej. Mapa gniazd szlacheckich, Wyszukiwarka szlachty gniazdowej.
• Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Targonie Wielkie. Kartoteka powiatu zambrowskiego w średniowieczu. Kartoteka Słownika historyczno-geograficznego Mazowsza w średniowieczu, Pracownia Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN.
• A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1889-1913, t. XI, s. 135.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, (praca zbiorowa), Warszawa 1880–1902, t. XII, s. 167.
• Z. Gloger, Dawna ziemia łomżyńska, Warszawa 1876, s. 14.
• W. Smoleński, Szkice z dziejów szlachty mazowieckiej, Kraków 1908, s. 20–21.
• J. Wiśniewski, Początek i rozwój nowego osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w końcu XIV i w XV wieku, (w:) Studia Łomżyńskie, 1/1989, s. 60, 73, 84, 87-88, 93, 103.
• T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, Poznań 1879-1908, t. IX, s. 173-174.
• A. Stegert, Przydomki polskie, litewskie i rusińskie, Kraków 1897, s. 96, 112, 122.
• Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku TKKP.