Historia rodziny Słuszków

Słuszka - litewska szlachta, zacna i dla Rzeczpospolitej wielce zasłużona, stara rycerska rodzina, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców).

Najstarsze świadectwa źródłowe

Poniżej wymienione są najdawniejsze świadectwa źródłowe dotyczące Słuszków herbu Ostoja.

• Kasper Niesiecki twierdził, że do herbu Ostoja został przyjęty w czasie unii horodelskiej Jan Słuszka.

• Według Adama Bonieckiego, w roku 1516, bojar królewski Hrehory Omelanowicz Słuszka miał sprawę z Okuszkowiczem.

• Na podstawie zachowanych źródeł obecność Słuszków w W. Ks. Litewskim i na Rusi można stwierdzić dopiero w XVI wieku. Za pierwszych, znanych Słuszków, uchwytnych w źródłach, należy uznać Pawła i Iwana (Jana), synów Hrehorego Słuszki Omelanowicza. Paweł Hrehorowicz Słuszka występuje w latach 1538-1571 a Iwan Hrehorowicz Słuszka obecny jest w aktach w latach 1538-1559¹.

Znani przedstawiciele rodziny Słuszków

• Hrehory Służka vel Hrehory Omelanowicz Słuszka (zm. po 1516) - bojar królewski. Był synem Omeliana (Emiliana).

• Iwan Hrehorowicz Słuszka (Służka Stary) (zm. przed 1560) - horodniczy kijowski, starosta lubecki, dworzanin królewski. Syn Hrehorego Omelanowicza Słuszki. Jego żoną była Bohdana z Łozków.
• Paweł Hrehorowicz Słuszka (zm po 1571) - wójt kamieniecki. Syn Hrehorego Omelanowicza Słuszki.

• Mikołaj Słuszka (zm. ok. 1583) – starosta krzyczewski i owłuczycki. Syn Jana Hrehorowicza Słuszki. Jego żoną była Halszka Kmicianka.

• Mikołaj Słuszka (zm. ok. 1597) – rotmistrz królewski. Syn Mikołaja Słuszki, starosty krzyczewskiego. Jego żoną była Hanna Thorowska.

• Krzysztof Słuszka (zm. 1620) – wojewoda wendeński. Syn Mikołaja Słuszki, starosty krzyczewskiego. Jego żoną była Zofia Wołłowiczówna 1v. Andrzejowa Zawiszyna.

• Mikołaj Kazimierz Słuszka (zm. ok. 1630) – dworzanin królewski. Syn Krzysztofa Słuszki, wojewody wendeńskiego.

• Anna Słuszczanka Kaweczyńska (zm. 1634) – podkomorzyna mińska. Córka Mikołaja Słuszki, starosty krzyczewskiego. Jej mężem był Enoch Kaweczyński, podkomorzy miński.

• Aleksander Słuszka (1580–1647) – wojewoda trocki w latach 1642–1647, wojewoda nowogrodzki (w 1638), wojewoda miński (w 1633), kasztelan żmudzki (w 1628), kasztelan miński (w 1618), marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (w 1641), starosta rzeczycki, łojowski, mozyrski i homelski. Syn Mikołaja Słuszki, starosty krzyczewskiego. Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Zofia Konstancja Zenowicz, c. Krzysztofa, wojewody brzeskolitewskiego a drugą Katarzyna Kiszka, c. Krzysztofa, wojewody witebskiego.

• Eustachy Adam Słuszka (zm. 1639) – starosta rzeczycki. Był synem Aleksandra Słuszki, wojewody trockiego.

• Bogusław Jerzy Słuszka (zm. 1658) – podskarbi nadworny litewski w 1645 roku, krajczy litewski w 1656 roku, stolnik litewski w 1643 roku, starosta rzeczycki w 1639 roku. Syn wojewody trockiego Aleksandra Słuszki.

• Elżbieta (Halszka) Słuszczanka 1v. Kazanowska 2v. Radziejowska (1619–1671) – marszałkowa nadworna koronna, podkanclerzyna koronna. Ojcem jej był Aleksander Słuszka, wojewoda trocki.

• Zygmunt Adam Słuszka (zm. 1674) – chorąży wielki litewski w 1656 roku, chorąży nadworny litewski w 1649 roku, starosta rzeczycki w latach 1658-1672. Ojcem jego był Aleksander Słuszka, wojewoda trocki.

• Józef Bogusław Słuszka (1652-1701) – hetman polny litewski w latach 1685–1701, kasztelan wileński w latach 1685–1701, kasztelan trocki w 1685 roku, marszałek nadworny litewski w 1683 roku, chorąży wielki litewski w 1676 roku, łowczy wielki litewski w 1673 roku, starosta rzeczycki w latach 1672–1688, starosta lanckoroński w 1694 roku, starosta piński, pieniawski, jezierski, starosta latowicki w 1698 roku, ekonom kobryński od 1685 roku. Syn Bogusława Jerzego Słuszki. Jego żoną była Teresa Gosiewska.

• Teresa z Gosiewskich 1v. Słuszczyna 2v. Sapieżyna (zm. 1708) – wojewodzina wileńska, założycielka miasta Terespol. Małżonka Józefa Bogusława Słuszki.

• Dominik Michał Słuszka (1655-1713) – wojewoda połocki w latach 1686–1713, wójt połocki w latach 1686–1713, starosta borysowski, pułkownik generalny Wielkiego Księstwa Litewskiego, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1681, 1690 i 1695 roku. Syn Bogusława Jerzego Słuszki. Jego małżonką była Konstancja Podbereska, c. Grzegorza, wojewody smoleńskiego.

• Konstancja Słuszczanka Denhoffowa (zm. 1728) – wojewodzina pomorska i malborska. Córka Bogusława Jerzego Słuszki. Jej pierwszym mężem był Władysław Denhoff a drugim Ernest Denhoff.

Majątki ziemskie Słuszków

Poniżej wymienione są ważniejsze dobra ziemskie i nieruchomości miejskie należące do Słuszków herbu Ostoja.

• Ciapin, Hatawa, Nowy Dwór, Orzeszkowicze, Muchojedowicze (Muchojedy), Wiazyń, Skryhałów, dwór w Mińsku, pałac w Wilnie, pałac w Warszawie, Hołowczyn, Sielec, Smolańce, Wołożyn, Zerzeń, Opaczycze, Stołpce, Świerżeń, Szatrowo, Chołchło, Tajmanów, Czaszniki, Terespol.

Przypisy

1. C. Sadkowska, Genealogia rodu Słuszków i ich archiwum (szkic genealogiczno-archiwalny), [w:] „Archeion”, t. LII, Warszawa 1969, s. 60-61, 82 (załącznik).

Bibliografia

• K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. VIII, s. 413-416.
• A. Boniecki, Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku, Warszawa 1887, s. 322.
• W. Wijuk Kojałowicz, Herbarz rycerstwa W. Ks. Litewskiego tak zwany Compendium, [w:] „Herold Polski”, Kraków 1897, s. 207.
• C. Sadkowska, Genealogia rodu Słuszków i ich archiwum (szkic genealogiczno-archiwalny), [w:] „Archeion”, t. LII, Warszawa 1969, s. 57-82.
• Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX, s. 134-156.
• A. Walden, Marszałkowie świeccy Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1633–1648, [w:] „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. LXV, 2013, z. 1, s. 169.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo trockie XIV-XVIII wiek, t. 2, pod redakcją A. Rachuby, Warszawa 2009, s. 651.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo Wileńskie XIV-XVIII wiek, t. 1, pod red. A. Rachuby, Warszawa 2004, s. 727.
• Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku, spisy opracowali H. Lulewicz i A. Rachuba, Kórnik 1994, s. 241.
• Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego Spisy. Ziemia połocka i województwo połockie XIV–XVIII wiek, t. 5, pod redakcją H. Lulewicza, Warszawa 2018, s. 294.
• N. Rouba, Przewodnik po Litwie i Białejrusi, Wilno 1909, s. 36-37.
• Teki Dworzaczka, Biblioteka Kórnicka, PAN.
• Słuszkowie herbu Ostoja - Wikipedia