Historia rodziny Chrząstowskich

Chrząstowski - polska szlachta, stara rycerska rodzina, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców).

Historia rodziny

Wieś gniazdowa Chrząstowskich herbu Ostoja nie jest znana. Według Kaspra Niesieckiego osiedleni byli w Rawskiem województwie. W „Herbarzu polskim” Adama Bonieckiego czytamy, że Ostojowie Chrząstowscy wywodzą się z Chrząstowa w województwie sieradzkim, powiecie radomskim (radomszczańskim). Seweryn hr. Uruski w „Rodzinie. Herbarzu szlachty polskiej” odnotował za Bonieckim, że Chrząstowscy wzięli nazwisko od wsi Chrząstowa w wojew. sieradzkim. Na terenie dawnego województwa sieradzkiego znana jest tylko miejscowość Chrząstawa. Była to jednak własność królewska a nie szlachecka.

Członkowie rodziny Chrząstowskich wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja.

W Królestwie Polskim, w roku 1848 dowiedli pochodzenia szlacheckiego i zostali zapisani do Księgi Szlachty Guberni Lubelskiej Kazimierz Jan Wojciech, Mieczysław Julian August, Stanisław Teodor Andrzej, Wacław Tomasz Adam i Zdzisław Mateusz, synowie Adama i Marianny z Behrendsów (Berendtsów), wnukowie Wojciecha, prawnukowie Franciszka, subdelegata grodzkiego radomskiego.

W Galicji, w roku 1809 dowiódł swego pochodzenia szlacheckiego Piotr Chrząstowski, syn Andrzeja (właściciela dóbr ziemskich w Burzynie) i Marianny z Kraśnickich, wnuk Stanisława.

Znani przedstawiciele rodziny Chrząstowskich

• Stanisław Chrząstowski (zm. po 1727) - łowczy różański, podstoli nurski.

• Franciszek Chrząstowski (zm. po 1753) - subdelegat grodzki radomski.

• Eugeniusz Chrząstowski (1818-1851) - dziennikarz, spiskowiec, założyciel Młodej Sarmacji. Był członkiem tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego. W roku 1840 został aresztowany przez władze austriackie i pięć lat później skazany na karę śmierci. W roku 1848 amnestionowany. Wydawał we Lwowie pismo Postęp. Od czerwca 1849 roku kierował administracją i drukarnią nowo założonego dziennika Czas w Krakowie.

• Franciszek Ostoja-Chrząstowski (1870–1919) - artysta plastyk, malarz, projektant mebli, nauczyciel szkoły realnej we Lwowie i profesor gimnazjum w Drohobyczu. Studiował w c.k. Szkole Przemysłu Artystycznego w Wiedniu. Był synem poczmistrza i pisarza gminnego Teofila Chrząstowskiego i Praksedy z Kaczyńskich. Jego dziadkami po mieczu byli - Mikołaj Chrząstowski i Małgorzata Popiel. W sierpniu 1903 roku zawarł związek małżeński z Władysławą Hampel.

• 

  Klepsydra Eugeniusza Chrząstowskiego, zmarłego w 1851 roku. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej.

• 

  Akt małżeństwa Teofila Chrząstowskiego z Praksedą Kaczyńską (parafia Tartaków 1857 r.).

• 

  Akt małżeństwa Władysława Chrząstowskiego z Kunegundą Anielą Kukiełką (parafia Warszawa 1932 r.).

Majątki ziemskie Chrząstowskich

Burzyn

Źródła i literatura

• K. Niesiecki, Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. III s. 95.
• A. Boniecki, Herbarz Polski, Warszawa 1889-1913, t. III, s. 113-114.
• S. Uruski, Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. II, s. 273.
• E. Sęczys, Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2018, s. 66.
• E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2007, s. 91.
• Polski Słownik Biograficzny, t. III, s. 472-473.
• Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, KAW (wyd.), Kraków 1988, s. 36.
• A. Jankowska-Marzec, Historia jednej rodziny. Chłopomańskie fascynacje Chrząstowskich, [w:] Pany chłopy, chłopy pany, red. W. Szymański, M. Ujma, Nowy Sącz 2016, s. 38–51.
• Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. Tom I.—Rok 1908/9, Lwów 1910, s. 30.
• Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych królów polskich, wielkich książąt litewskich, it.d., it.d., it.d, O. Pietruski (oprac.), Lwów 1845, s. 49.