Historia rodziny Chyżyńskich: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| (Nie pokazano 71 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Plik:English flag.png|link=Chyżyński of Ostoja|20px]] | [[Plik:English flag.png|link=Chyżyński of Ostoja|20px]] | ||
| − | '''Chyżyński''' (także '''Chiżyński''', '''Chiziński''') - [[odwieczna szlachta]], stara [[Rycerstwo|rycerska]] rodzina, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ostoja_(herb_szlachecki) herbem Ostoja], należąca do heraldycznego rodu [https://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3d_Ostoj%C3%B3w_(Mo%C5%9Bcic%C3%B3w) Ostojów (Mościców)]. | + | '''[[Chyżyński]]''' (także '''Chiżyński''', '''Chiziński''') - [[odwieczna szlachta]], stara [[Rycerstwo|rycerska]] rodzina, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ostoja_(herb_szlachecki) herbem Ostoja], należąca do heraldycznego rodu [https://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3d_Ostoj%C3%B3w_(Mo%C5%9Bcic%C3%B3w) Ostojów (Mościców)]. |
==Historia rodziny== | ==Historia rodziny== | ||
| − | Według autorów ''Polskiej encyklopedii szlacheckiej'' Chyżyńscy v. Chizińscy wywodzą się z [https://pl.wikipedia.org/wiki/Chy%C5%BCyny Chyżyn] w [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ziemia_czerska ziemi czerskiej]. Bartosz Paprocki widział Chizińskich rozrodzonych w ziemi ciechanowskiej. Adam Boniecki i Seweryn hr. Uruski wspominali Chiżyńskich, którzy wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja w dawnej guberni podolskiej w 1834 roku. Uruski wymienił protoplastę Chiżyńskich z Podola - Grzegorza Chiżyńskkiego, posiadacza majątku na Podolu w 1720 roku. | + | Według autorów ''Polskiej encyklopedii szlacheckiej'' Chyżyńscy v. Chizińscy wywodzą się z [https://pl.wikipedia.org/wiki/Chy%C5%BCyny Chyżyn] w [https://pl.wikipedia.org/wiki/Ziemia_czerska ziemi czerskiej]. Tę lokalizację gniazda Chyżyńskich v. Chiżyńskich trudno jednak uznać za pewną, gdyż była to wieś królewska a nie szlachecka. Dzieje Chyżyn można prześledzić w [http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=31792&q=chy%C5%BCyny&d=0&t=0 Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu]. |
| + | |||
| + | Bartosz Paprocki widział Chizińskich rozrodzonych w ziemi ciechanowskiej. Adam Boniecki i Seweryn hr. Uruski wspominali Chiżyńskich, którzy wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja w dawnej guberni podolskiej w 1834 roku. Uruski wymienił protoplastę Ostojów Chiżyńskich z Podola - Grzegorza Chiżyńskkiego, posiadacza majątku na Podolu w 1720 roku. Według Uruskiego tenże Grzegorz Chiżyński miał syna Sebastiana. W roku 1802 wylegitymował się ze szlachectwa z herbem Ostoja w guberni wołyńskiej Jan Chiżyński, ziemianin powiatu nowogrodzkiego, wnuk Sebastiana. | ||
==Znani przedstawiciele rodziny Chyżyńskich== | ==Znani przedstawiciele rodziny Chyżyńskich== | ||
| + | * '''Jan Chiżyński''' (ur. 1775) - ziemianin powiatu nowogrodzkiego, syn Jana i Anny z Wolańskich, wnuk Sebastiana i Zofii z Robaczyńskich. Urodził się w parafii Ostropolskiej. Wylegitymował się ze szlachectwa z herbem Ostoja w guberni wołyńskiej w 1802 r. | ||
| + | : | ||
| + | * '''[https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/antoni-chizynski Antoni Chiżyński]''' (1811-1886) - powstaniec listopadowy, poseł na sejm pruski, działacz społeczny, właściciel osady młyńskiej Popłomyk koło Ostrowa. Jego małżonką była Maria z Poplińskich. | ||
| + | : | ||
| + | * '''Walenty Polikarp Chiżyński''' (1835-1914) - ziemianin, dzierżawca dóbr Bokinka. Był synem Jana Chiżyńskiego. Jego małżonką była Franciszka z Piotrowskich, córka Franciszka i Marianny z Wyrzykowskich. | ||
: | : | ||
| − | * '''Antoni Chiżyński''' ( | + | * '''Kazimierz Antoni Zdzisław Chiżyński''' (ur. ok. 1873) - właściciel (dzierżawca) folwarku Zagacie (obecnie Zahacie). Był synem Walentego Polikarpa, ziemianina, dzierżawcy dóbr Bokinka i Franciszki z Piotrowskich. Jego małżonką była Barbara z Dembowskich, córka Edwarda i Marii z Wierusz-Kowalskich. |
: | : | ||
| − | * ''' | + | * '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Helena_Mniszk%C3%B3wna Helena z Mniszek-Tchórznickich Chyżyńska]''' (1878-1943) - znana i ceniona powieściopisarka, autorka romansów (m.in. ''Trędowatej''). Była małżonką Władysława Chyżyńskiego, syna Walentego Polikarpa i Franciszki z Piotrowskich. |
: | : | ||
| − | * ''' | + | * '''Czesław Chyżyński''', ps. '''''Grzmot''''' (ur. 1900) - urzędnik państwowy, działacz POW, Komendant Placu Rejonu Łosice, w latach 1918-1920 w 27 pułku ułanów, porucznik WP, odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi. Był synem Kazimierza i Barbary Chyżyńskich, dzierżawnych właścicieli dóbr Zagacie. |
: | : | ||
| + | * '''[[Chyżyński Maciej|Maciej Ostoja Chyżyński]]''' - producent filmowy. | ||
| + | |||
| + | <gallery> | ||
| + | Plik:Chizyński herbu Ostoja.JPG|Wywód szlachecki Jana Chiżyńskiego h. Ostoja z 1802 r. | ||
| + | Plik:Antoni Hizynski slub 1837 Ostrow copy.jpg|Akt małżeństwa z 1837 r. Antoniego Hirzyńskiego (Chiżyńskiego) i Marii z Poplińskich w Ostrowie. | ||
| + | Plik:Władysław Chiżyński ur 1874 Huszcza Bokinka.jpg|Akt ur. Władysława Chiżyńskiego z 1874 r. (parafia Huszcza). | ||
| + | Plik:Czesław Chyżyński ur 1900 i Helena ur 1899 Zagacie.jpg| Akty urodzeń Czesława i Heleny Chiżyńskich z lat 1899-1900 (parafia Biała Podlaska). | ||
| + | Plik:Kazimierz Chiżyński Barbara Dembowska slub 1896 Tuczna.jpg|Akt Małżeństwa Kazimierza Chiżyńskiego i Barbary z Dembowskich (parafia Tuczna 1896 r.). | ||
| + | Plik:Leon Chiżyński ur 1898 Tuczna Zagacie.jpg|Akt ur. Leona Chiżyńskiego z 1898 r. (parafia Tuczna). | ||
| + | Plik:Polikarp Walenty Chużyński z 1914 Wwa.jpg|Akt zgonu Walentego Polikarpa Chiżyńskiego z 1914 r. (Warszawa). | ||
| + | Plik:Franciszka Piotrowska z 1919 Wwa.jpg| Akt zgonu Franciszki z Piotrowskich Chiżyńskiej z 1919 (Warszawa). | ||
| + | Plik:Klepsydra A Chiżyński.jpg|Klepsydra z ''Dziennika Poznańskiego'' z dnia 10. 03. 1886 r. | ||
| + | Plik:Kurier Warszawski 28 08 1914 s5.jpg|Klepsydra z ''Kuriera Warszawskiego'' z dnia 28. 08. 1914 r. | ||
| + | </gallery> | ||
==Majątki ziemskie Chyżyńskich== | ==Majątki ziemskie Chyżyńskich== | ||
| − | * [https://pl.wikipedia.org/wiki/Chy%C5%BCyny Chyżyny] w ziemi czerskiej, [https://pl.wikipedia.org/wiki/Zahacie_(wojew%C3%B3dztwo_lubelskie) Zahacie] (dawniej Zagacie). | + | * [https://pl.wikipedia.org/wiki/Chy%C5%BCyny Chyżyny] w ziemi czerskiej, [https://pl.wikipedia.org/wiki/Pop%C5%82omyk Popłomyk], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Bokinka_Pa%C5%84ska Bokinka], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Zahacie_(wojew%C3%B3dztwo_lubelskie) Zahacie] (dawniej Zagacie). |
| + | |||
| + | <gallery> | ||
| + | Plik:Poplomyk Gilly.jpg|Poplomyk na mapie D. Gilly z początku XIX w. | ||
| + | Plik:Bokinka parafia Huszcza.jpg|Bokinka na Topograficznej Karcie Królestwa Polskiego z II poł. XIX w. (fragment), zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku. | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Linki zewnętrzne== | ||
| + | |||
| + | * [https://kurierostrowski.pl/2022/11/30/groby-powstancow-na-ostrowskim-cmentarzu/ Opis miejsca pochówku Antoniego Chiżyńskiego], powstańca listopadowego. | ||
| + | * [https://cmentarze.um.warszawa.pl/pomnik.aspx?pom_id=14709 Grób rodziny Chyżyńskich] na [https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_Pow%C4%85zkowski_w_Warszawie Cmentarzu Powązkowskim] w Warszawie. | ||
| − | == | + | ==Bibliografia== |
* B. Paprocki, ''Herby rycerstwa polskiego'', Kraków 1858, s. 367-373. | * B. Paprocki, ''Herby rycerstwa polskiego'', Kraków 1858, s. 367-373. | ||
| Linia 28: | Linia 59: | ||
* A. Boniecki, ''Herbarz polski'', Warszawa 1889-1913, t. II, s. 372. | * A. Boniecki, ''Herbarz polski'', Warszawa 1889-1913, t. II, s. 372. | ||
* S. Uruski, ''Rodzina. Herbarz szlachty polskiej'', Warszawa 1904-1931, t. II, s. 170. | * S. Uruski, ''Rodzina. Herbarz szlachty polskiej'', Warszawa 1904-1931, t. II, s. 170. | ||
| − | * ''Polska encyklopedia szlachecka'', t. IV, s. 378. | + | * O. Chorowiec, ''Herbarz szlachty wołyńskiej'', t. II, Radom 2013, s. 61. |
| + | * ''Polska encyklopedia szlachecka'', t. IV, s. 342, 378. | ||
* ''[http://tekidworzaczka.bk.pan.pl/ Teki Dworzaczka]'', Biblioteka Kórnicka, PAN. | * ''[http://tekidworzaczka.bk.pan.pl/ Teki Dworzaczka]'', Biblioteka Kórnicka, PAN. | ||
| + | * ''Polski Słownik Biograficzny'', t. III, s. 291; t. XXI, s. 489. | ||
| + | * S. Kordaczuk, ''Z siedleckiej księgi peowiaków cz. IV. Placówki wschodniego skraju powiatu siedleckiego'' (w:) ''Szkice Podlaskie'', nr 9/2001, s. 214. | ||
Aktualna wersja na dzień 06:17, 23 cze 2023
Chyżyński (także Chiżyński, Chiziński) - odwieczna szlachta, stara rycerska rodzina, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców).
Historia rodziny
Według autorów Polskiej encyklopedii szlacheckiej Chyżyńscy v. Chizińscy wywodzą się z Chyżyn w ziemi czerskiej. Tę lokalizację gniazda Chyżyńskich v. Chiżyńskich trudno jednak uznać za pewną, gdyż była to wieś królewska a nie szlachecka. Dzieje Chyżyn można prześledzić w Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu.
Bartosz Paprocki widział Chizińskich rozrodzonych w ziemi ciechanowskiej. Adam Boniecki i Seweryn hr. Uruski wspominali Chiżyńskich, którzy wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja w dawnej guberni podolskiej w 1834 roku. Uruski wymienił protoplastę Ostojów Chiżyńskich z Podola - Grzegorza Chiżyńskkiego, posiadacza majątku na Podolu w 1720 roku. Według Uruskiego tenże Grzegorz Chiżyński miał syna Sebastiana. W roku 1802 wylegitymował się ze szlachectwa z herbem Ostoja w guberni wołyńskiej Jan Chiżyński, ziemianin powiatu nowogrodzkiego, wnuk Sebastiana.
Znani przedstawiciele rodziny Chyżyńskich
- Jan Chiżyński (ur. 1775) - ziemianin powiatu nowogrodzkiego, syn Jana i Anny z Wolańskich, wnuk Sebastiana i Zofii z Robaczyńskich. Urodził się w parafii Ostropolskiej. Wylegitymował się ze szlachectwa z herbem Ostoja w guberni wołyńskiej w 1802 r.
- Antoni Chiżyński (1811-1886) - powstaniec listopadowy, poseł na sejm pruski, działacz społeczny, właściciel osady młyńskiej Popłomyk koło Ostrowa. Jego małżonką była Maria z Poplińskich.
- Walenty Polikarp Chiżyński (1835-1914) - ziemianin, dzierżawca dóbr Bokinka. Był synem Jana Chiżyńskiego. Jego małżonką była Franciszka z Piotrowskich, córka Franciszka i Marianny z Wyrzykowskich.
- Kazimierz Antoni Zdzisław Chiżyński (ur. ok. 1873) - właściciel (dzierżawca) folwarku Zagacie (obecnie Zahacie). Był synem Walentego Polikarpa, ziemianina, dzierżawcy dóbr Bokinka i Franciszki z Piotrowskich. Jego małżonką była Barbara z Dembowskich, córka Edwarda i Marii z Wierusz-Kowalskich.
- Helena z Mniszek-Tchórznickich Chyżyńska (1878-1943) - znana i ceniona powieściopisarka, autorka romansów (m.in. Trędowatej). Była małżonką Władysława Chyżyńskiego, syna Walentego Polikarpa i Franciszki z Piotrowskich.
- Czesław Chyżyński, ps. Grzmot (ur. 1900) - urzędnik państwowy, działacz POW, Komendant Placu Rejonu Łosice, w latach 1918-1920 w 27 pułku ułanów, porucznik WP, odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi. Był synem Kazimierza i Barbary Chyżyńskich, dzierżawnych właścicieli dóbr Zagacie.
- Maciej Ostoja Chyżyński - producent filmowy.
Wywód szlachecki Jana Chiżyńskiego h. Ostoja z 1802 r.
Akt małżeństwa z 1837 r. Antoniego Hirzyńskiego (Chiżyńskiego) i Marii z Poplińskich w Ostrowie.
Akt ur. Władysława Chiżyńskiego z 1874 r. (parafia Huszcza).
Akty urodzeń Czesława i Heleny Chiżyńskich z lat 1899-1900 (parafia Biała Podlaska).
Akt Małżeństwa Kazimierza Chiżyńskiego i Barbary z Dembowskich (parafia Tuczna 1896 r.).
Akt ur. Leona Chiżyńskiego z 1898 r. (parafia Tuczna).
Akt zgonu Walentego Polikarpa Chiżyńskiego z 1914 r. (Warszawa).
Akt zgonu Franciszki z Piotrowskich Chiżyńskiej z 1919 (Warszawa).
Klepsydra z Dziennika Poznańskiego z dnia 10. 03. 1886 r.
Klepsydra z Kuriera Warszawskiego z dnia 28. 08. 1914 r.
Majątki ziemskie Chyżyńskich
Poplomyk na mapie D. Gilly z początku XIX w.
Bokinka na Topograficznej Karcie Królestwa Polskiego z II poł. XIX w. (fragment), zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku.
Linki zewnętrzne
- Opis miejsca pochówku Antoniego Chiżyńskiego, powstańca listopadowego.
- Grób rodziny Chyżyńskich na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Bibliografia
- B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 367-373.
- K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. III, s. 103; t. XI, s. 75.
- A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1889-1913, t. II, s. 372.
- S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. II, s. 170.
- O. Chorowiec, Herbarz szlachty wołyńskiej, t. II, Radom 2013, s. 61.
- Polska encyklopedia szlachecka, t. IV, s. 342, 378.
- Teki Dworzaczka, Biblioteka Kórnicka, PAN.
- Polski Słownik Biograficzny, t. III, s. 291; t. XXI, s. 489.
- S. Kordaczuk, Z siedleckiej księgi peowiaków cz. IV. Placówki wschodniego skraju powiatu siedleckiego (w:) Szkice Podlaskie, nr 9/2001, s. 214.