Historia rodziny Chrząstowskich

Z Ostoya
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

English flag.png

Ostoja wyciety.jpg

Chrząstowski - polska szlachta, stara rycerska rodzina, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców).

Historia rodziny

Wieś gniazdowa Chrząstowskich herbu Ostoja nie jest znana. Według Kaspra Niesieckiego osiedleni byli w Rawskiem województwie. W „Herbarzu polskim” Adama Bonieckiego czytamy, że Ostojowie Chrząstowscy wywodzą się z Chrząstowa w województwie sieradzkim, powiecie radomskim (radomszczańskim). Seweryn hr. Uruski w „Rodzinie. Herbarzu szlachty polskiej” odnotował za Bonieckim, że Chrząstowscy wzięli nazwisko od wsi Chrząstowa w wojew. sieradzkim. Na terenie dawnego województwa sieradzkiego znana jest tylko miejscowość Chrząstawa. Była to jednak własność królewska a nie szlachecka.

Członkowie rodziny Chrząstowskich wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja.

W Królestwie Polskim, w roku 1848 dowiedli pochodzenia szlacheckiego i zostali zapisani do Księgi Szlachty Guberni Lubelskiej Kazimierz Jan Wojciech, Mieczysław Julian August, Stanisław Teodor Andrzej, Wacław Tomasz Adam i Zdzisław Mateusz, synowie Adama i Marianny z Behrendsów (Berendtsów), wnukowie Wojciecha, prawnukowie Franciszka, subdelegata grodzkiego radomskiego.

W Galicji, w roku 1809 dowiódł swego pochodzenia szlacheckiego Piotr Chrząstowski, syn Andrzeja (właściciela dóbr ziemskich w Burzynie) i Marianny z Kraśnickich, wnuk Stanisława.

Znani przedstawiciele rodziny Chrząstowskich

  • Stanisław Chrząstowski (zm. po 1727) - łowczy różański, podstoli nurski.
  • Franciszek Chrząstowski (zm. 1786) - subdelegat grodzki radomski, zarządca dóbr biskupich w kluczu iłżeckim, posiadacz wójtostwa w Seredzicach. Jego małżonką była Franciszka Kwiatkowska.
  • Wojciech Chrząstowski (zm. 1830) - posesor (dzierżawca) dóbr Tatary i Dziesiąta. Był synem Franciszka i Franciszki z Kwiatkowskich. Jego małżonką była Salomea z Düperów.
  • Adam Aleksander Teodor Jan Nepomucen Chrząstowski (1800-1847) - zarządca dóbr ziemskich w Ordynacji Zamojskich (zarządzał kluczami dóbr - tomaszowskim i szczebrzeszyńskim). Był synem Wojciecha i Salomei z Düperów. Jego małżonką była Marianna z Behrendsów (Berendtsów).
  • Ludwik Joachim Chrząstowski (ur. 1803) - powstaniec listopadowy, porucznik 4. ppl Królestwa Polskiego. Był synem Wojciecha i Salomei z Düperów.
  • Eugeniusz Chrząstowski (1818-1851) - dziennikarz, spiskowiec, założyciel Młodej Sarmacji. Był członkiem tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego. W roku 1840 został aresztowany przez władze austriackie i pięć lat później skazany na karę śmierci. W roku 1848 amnestionowany. Wydawał we Lwowie pismo Postęp. Od czerwca 1849 roku kierował administracją i drukarnią nowo założonego dziennika Czas w Krakowie.
  • Franciszek Ostoja-Chrząstowski (1870–1919) - artysta plastyk, malarz, projektant mebli, nauczyciel szkoły realnej we Lwowie i profesor gimnazjum w Drohobyczu. Studiował w c.k. Szkole Przemysłu Artystycznego w Wiedniu. Był synem poczmistrza i pisarza gminnego Teofila Chrząstowskiego i Praksedy z Kaczyńskich. Jego dziadkami po mieczu byli Mikołaj Chrząstowski i Małgorzata Popiel. W sierpniu 1903 roku zawarł związek małżeński z Władysławą Hampel.

Majątki ziemskie Chrząstowskich

Burzyn

Źródła i literatura

  • K. Niesiecki, Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. III s. 95.
  • A. Boniecki, Herbarz Polski, Warszawa 1889-1913, t. III, s. 113-114.
  • S. Uruski, Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. II, s. 273.
  • E. Sęczys, Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2018, s. 66.
  • E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2007, s. 91.
  • Polski Słownik Biograficzny, t. III, s. 472-473.
  • Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, KAW (wyd.), Kraków 1988, s. 36.
  • A. Jankowska-Marzec, Historia jednej rodziny. Chłopomańskie fascynacje Chrząstowskich, [w:] Pany chłopy, chłopy pany, red. W. Szymański, M. Ujma, Nowy Sącz 2016, s. 38–51.
  • Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. Tom I.—Rok 1908/9, Lwów 1910, s. 30.
  • Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych królów polskich, wielkich książąt litewskich, it.d., it.d., it.d, O. Pietruski (oprac.), Lwów 1845, s. 49.
  • M. Wagner, Słownik biograficzny oficerów polskich drugiej połowy XVII wieku, Oświęcim 2014-2018, t. I, s. 51; t. III, s. 35-36.
  • R. Bielecki, Słownik biograficzny oficerów Powstania Listopadowego, Warszawa 1995, t. I, s. 305.
  • M. Kozdrach, Nekropolia Kochanowskich? Osiemnastowieczne pochówki w kaplicach zwoleńskiego kościoła w świetle metryk parafialnych, [w:] Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, nr 70/2/2022, s. 218.
  • R. Bender, Kształtowanie się środowiska urzędniczego w Ordynacji Zamoyskiej w XIX wieku, [w:] Roczniki Humanistyczne, t. XXVI, nr 2, s. 81-120.