Historia rodziny Sędzimirów: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 12:00, 10 lut 2025

Herb Ostoja Michała Sędziwoja¹

Sędzimir (Sendzimir, Sędziwój, Łukowicki) - odwieczna szlachta polska, stara rodzina rycerska, zacna i dla Polski wielce zasłużona, pieczętująca się herbem Ostoja, należąca do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców), wywodząca się z miejscowości Łukowica (dawniej też Łukawica), położonej w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim. Czasami używali przydomku Ścibor.

Historia rodziny

Znani przedstawiciele rodziny

Sędzimir (Sędomir) z Łukowicy i Kępia (zm. w lub po 1432) – protoplasta rodu Sędzimirów z Łukowicy herbu Ostoja, dziedzic Łukowicy i Kępia, syn Marka z Kępia i Kurozwęk.
Stanisław Sędzimir (Sędziwój) (zm. 1604) – dziedzic dóbr: Łukowica, Wola Łukowicka, Roztoki, Zawady i Jastrzębie.
Michał Sędzimir (Sędziwój, łac. Sendivogius) (1566–1636) – polski alchemik i lekarz, odkrywca tlenu.
Franciszek Sędzimir (zm. 1695) – podczaszy inowłodzki, dziedzic Stronia i Wolicy, towarzysz chorągwi pancernej kasztelana krakowskiego.
Helena Sędzimir imię zakonne Klara (ur. ok. 1680) – zakonnica reguły św. Klary, wikaria w klasztorze św. Andrzeja w Krakowie.
Andrzej Sędzimir (ur. ok. 1700) – podwojewodzi biecki.
Jan Jerzy Sędzimir (zm. 1713) – stolnik owrucki, chorąży roty pancernej wojewody podlaskiego, pan na Podlubomierzu i Żerosławicach, towarzysz roty husarskiej.
Hieronim Sędzimir (zm. 1731) – miecznik zakroczymski.
Kazimierz Sędzimir (zm. 1735) – podczaszy chełmski.
Hiacynta Sędzimir (zm. 1740) – zakonnica reguły św. Dominika.
Jan Sędzimir (zm. 1753) – wojski sądecki.
Ignacy Sędzimir (zm. 1755) – kanonik sandomierski, dziekan kapituły przemyskiej.
Andrzej Sędzimir (zm. 1761) – stolnik wieluński.
Elżbieta Sędzimir (zm. 1762) – zakonnica reguły św. Klary w klasztorze św. Andrzeja w Krakowie.
Józef Sędzimir (zm. 1773) – burgrabia krakowski.
Franciszek Reginald Rejnold Sędzimir (zm. 1774) – towarzysz roty królewicza, wiceregent sądecki, sędzia grodzki sądecki.
Andrzej Feliks Sędzimir (zm. 1778) – burgrabia krakowski, podstarości sądecki, sędzia grodzki sądecki.
Jan Nepomucen Sędzimir (zm. 1779) – sędzia grodzki sądecki.
Stanisław Sędzimir (zm. 1779) – pisarz grodzki sądecki.
Franciszek Sędzimir (zm. 1780) – łowczy latyczowski, łowczy nurski.
Salomea Sędzimir imię zakonne Agnieszka (1708–1782) – zakonnica, karmelitanka bosa.
Magdalena Sędzimir imię zakonne Marianna (1720–1784) – zakonnica reguły św. Dominika, przeorysza dominikanek w klasztorze na Gródku w Krakowie.
Dominik Sędzimir (1728–1782) – duchowny katolicki, jezuita, filozof, teolog, dziekan Wydziału Filozofii kolegium jezuitów we Lwowie, scholastyk katedralny lwowski, kanonik kamieniecki.
Barbara Sędzimir (ur. ok. 1730) – zakonnica u Prezentek przy kościele św. Jana w Krakowie.
Stanisław Hilary Sędzimir (1776–1836) – sędzia Sądu Najwyższej Instancji, sędzia trybunału w departamencie płockim, sędzia apelacyjny, radca stanu w Komisji Rządowej Sprawiedliwości, uczestnik wojny 1809, odznaczony Orderem Wojskowym Krzyża Złotego i Orderem św. Stanisława II kl.
Aleksander Telesfor Sędzimir (1815–1878) – sędzia sądu, Członek honorowy Deputacji Szlacheckiej w Biurze Marszałka Szlachty Guberni Płockiej, Członek Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim.
Bronisław Sędzimir (zm. 1922) – wykładowca i kwestor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, rewident krajowej dyrekcji skarbu, kapitan WP, komendant szpitala wojskowego.
Jan Wincenty Sędzimir (Ostoja-Sędzimir) (1853–1922) – filolog klasyczny, polonista, pedagog.
Czesław Sędzimir (1866–1940) – dr medycyny Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mieczysław Sędzimir (1859-1922) – dyrektor Banku Małopolskiego, profesor krakowskiej Szkoły Handlowej, członek Zarządu Towarzystwa Szpitalnego św. Ludwika, radny krakowski.
Aleksander Sędzimir ps. Major (1884–1945) – uczestnik Powstania Warszawskiego.
Bronisław Ostoja-Sędzimir (1893–1982) – starosta kartuski.
Tadeusz Sendzimir (właśc. Tadeusz Sędzimir) (1894–1989) – polski inżynier i wynalazca, zwany Edisonem metalurgii, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta.
Jan Sędzimir ps. Ścibor (1898–1940) – rolnik, porucznik kawalerii Wojska Polskiego, odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), zamordowany w Charkowie.
Jan Józef Sędzimir (1899-1940) – dziedzic majątku Ślubowo, rotmistrz kawalerii 24 p. ułanów, uczestnik wojny polsko-sowieckiej 1920, uczestnik kampanii wrześniowej, odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie) i Krzyżem Niepodległości, zamordowany w Charkowie.
Ludwik Bruno Sędzimir (1904–1940) – porucznik WP, uczestnik kampanii wrześniowej, zamordowany w Charkowie.
Bronisław Władysław Sędzimir (1906–1942) – dziedzic majątku Ślubowo, żołnierz (strzelec pokładowy) 305 dywizjonu bombowego w Lindholme (uczestniczył w 24 lotach bojowych na cele w Niemczech), odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Walecznych (trzykrotnie), Polowa Odznaka Strzelca.
Bronisław Sędzimir (1919–1984) – dr medycyny, kierował oddziałem chirurgii mózgu w Walton Hospital w Liverpool.
Jerzy Antoni Ostoja-Sędzimir (1924–2018) – chemik, profesor nauk technicznych, dziekan Wydziału Metali Nieżelaznych AGH.

Majątki ziemskie Sędzimirów

Łukowica, Kępie, Stronie, Wolica (dziś część Stronia), Zawada, Żerosławice, Podlubomierz (dziś część Żerosławic), Roztoka, Jastrzębie, Brzezna, Sieniawa, Ślubowo, Zastocze, Lewice, Słończewo, Gotardy, Sendzimiry, Kurzyny, Kałęczyn, Koźniewo Wielkie.

Przypisy

1. Herb Michała Sędziwoja opublikowany w dziele Bartosza Paprockiego pt. Ogród królewski w 1599 (s. 294). Zygmunt III Waza zezwolił Michałowi Sędzimirowi na używanie nazwiska Sędziwój, jakie nosili jego przodkowie, i rozszerzył czyli udostojnił jego herb Ostoja (patrz: Metryka Koronna, nr 145, k. 49-50v.).

Źródła i literatura

B. Paprocki, Ogród królewski, Stare Miasto Praskie 1599, s. 294.
K. Niesiecki, Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. VIII, s. 323.
J. Krzepela, Rody ziemiańskie XV i XVI wieku. T. I. Małopolskie rody ziemiańskie, Kraków 1928, s. 57.
Metryka Koronna, nr 145, k. 49-50v.
W. Semkowicz, Wywody szlachectwa w Polsce XIV–XVII w., [w:] Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie, t. III, 1913, s. 123–124.
Słownik historyczno–geograficzny ziem polskich w średniowieczu, red. T. Jurek, IHPAN 2010–2022, (Kraków, cz. III, s. 1032–1046, hasło: Łukowica).
Źródła dziejowe, t. XIV, s. 130.
E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2007, s. 619.
E. Sęczys, Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2018, s. 383.
J. Szymański, Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku, Warszawa 2001, s. 206.
R. T. Prinke, Michał Sędziwój – początki kariery, [w:] Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, R. 58, 2012, nr 1, s. 89-129.
Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, red. J. Tucholski, Warszawa 2003, s. 478.
A. Falniowska-Gradowska, Podwojewodowie województwa krakowskiego w XVI do XVIII wieku, [w:] Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. 1993, Z. 158, Prace Historyczne 16, s. 200.
Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV-XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992, s. 262.
Urzędnicy województw kijowskiego i czernihowskiego XV-XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 2002, s. 319.
A. Kulecka, Urzędnicy Królestwa Polskiego (1815-1915). Materiały do biogramów, Warszawa 2019, s. 2633.
Tygodnik Ciechanowski, 23.08.2011, s. 15.
Nowości Illustrowane, nr 22, 1906, s. 8.
Dziennik Ludowy, nr 132, 1922, s. 4.
Głosu Narodu, nr 1, 1901, dodatek bezpłatny, s. 3.
A. Krzystek, T. Krzystek, Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947, Sandomierz 2012, suplement, PDF, s. 485 (Nr sł. RAF: 780511), 901.
P. Kiernikowski, Jan Wincenty Sędzimir (1853-1922), [w:] Scientific Bulletin of Chełm - Section of Pedagogy, nr 1, 2012, s. 209–211.
A. Mazurkiewicz, Tadeusz Sendzimir, [w:] Mówią Wieki, nr 11 (694), 2017, s. 73–75.
Z. Tucholski, Stalowa alchemia Sendzimira [w:] Mówią Wieki, nr 11 (694), 2017, s. 76–79.
A. Beck, Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie podczas inwazji rosyjskiej w roku 1914/15, Lwów 1935, s. 4, 7, 76.
M. J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego (dostęp: 07.02.2025).
N. Naczulis, Sylwetki Starostów Powiatowych Kartuskich Drugiej Rzeczypospolitej (dostęp: 07.02.2025).
M. Mysiakowski, Ślubowo. Sędziwy dwór Sędzimirowskiej rodziny (dostęp: 07.02.2025).

@@ Linia 61: / Linia 61: @@
 == Majątki ziemskie Sędzimirów ==
-[https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ukowica_(powiat_limanowski) Łukowica], [https://pl.wikipedia.org/wiki/K%C4%99pie_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie) Kępie], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Stronie_(powiat_limanowski) Stronie], Wolica (dziś część Stronia), [https://pl.wikipedia.org/wiki/Zawada_(%C5%81ukowica) Zawada], [https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBeros%C5%82awice Żerosławice], Podlubomierz (dziś część Żerosławic), [https://pl.wikipedia.org/wiki/Roztoka_(powiat_limanowski) Roztoka], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Jastrz%C4%99bie_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie) Jastrzębie], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Brzezna Brzezna], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Sieniawa_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie) Sieniawa], [https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Alubowo Ślubowo], Zastocze, Lewice, Słonczewo Gotardy, Sendzimiry, Kurzyny, Kałenczyno, .
+[https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ukowica_(powiat_limanowski) Łukowica], [https://pl.wikipedia.org/wiki/K%C4%99pie_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie) Kępie], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Stronie_(powiat_limanowski) Stronie], Wolica (dziś część Stronia), [https://pl.wikipedia.org/wiki/Zawada_(%C5%81ukowica) Zawada], [https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBeros%C5%82awice Żerosławice], Podlubomierz (dziś część Żerosławic), [https://pl.wikipedia.org/wiki/Roztoka_(powiat_limanowski) Roztoka], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Jastrz%C4%99bie_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie) Jastrzębie], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Brzezna Brzezna], [https://pl.wikipedia.org/wiki/Sieniawa_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie) Sieniawa], [https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Alubowo Ślubowo], Zastocze, Lewice, Słończewo, Gotardy, Sendzimiry, Kurzyny, Kałęczyn, Koźniewo Wielkie.
 <gallery>